SERDAR ÜNSAL
Iğdır’de üreticiler; gübre, fide ve mazotun pahalı olması dolayısıyla üretimin düştüğünü söyledi. Ahlat ilçesinde domates yetiştiren tıpkı yetiştirici, “Şu an kilosu 5 TL. GELIŞMEMIŞ alıcı var. Üretim var, piyasası bulunmayan. Yani milletin çekicilik gücü namevcut. Soran haddinden fazla, kayran yok. Kayırıcı soruyor, ‘5 teklik’ deyince arakasını dönüp gidiyor. Evine konserve için tıpkısı sandık domates alacak adam, on yeri geziyor tıpkısı sandık alamıyor. Güzeşte sene bire bir kasası 15 liraydı, demin 75-80 lirayı buluyor. Patatesi kaynatıp kaynatıp yiyeceğiz. Gerçi patatesi da alamayacağız ya o bile 10 teklik” dedi.
Iğdır’üstelik çiftçiler, iktisadi akse dolayısıyla yaşadıkları sorunları ZÜMRÜDÜANKA Bilgelik Ajansı’na anlattı. Iğdır’a Çakal Armudu ilçesinden domates getirdiğini belirten tıpkı müstahsil, şunları söyledi:
“PATATESİ KAYNATIP KAYNATIP YİYECEĞİZ”
“Şu dakika kilosu 5 TL. CURA alıcı var. Üretim var, piyasası namevcut. Yani milletin hava gücü namevcut. Soran çok, düz namevcut. Adam soruyor, ‘5 liralık’ deyince arakasını dönüp gidiyor. Kimesne kar etmiyor. Tarladan 3 liraya alsan, buraya getirene büyüklüğünde 5 liraya para oluyor. Toprak sahibi getirip satamaz ki adamın hariç çıkma gayrimeskûn mi kalık. Insan boğulmuş elhak. Gübreden, mazottan boğulmuş doğrusu. Etraf çığlık görüyorsun. Evine konserve üzere bir sandık domates alacak âdem, on yeri geziyor tıpkısı sandık alamıyor. Sabık yıl bir kasası 15 liraydı, deminden 75-80 lirayı buluyor. Patatesi kaynatıp kaynatıp yiyeceğiz. Ne yapacağız? Gerçi patatesi bile alamayacağız ya o birlikte 10 lira.”
“FİYATLAR YÜKSEK, ALICI DAYANIKLI YOK”
Yıllardır Iğdır’birlikte göveri ürettiğini tamlayan Rüya Meydo ise yaşadıkları sorunları şöyle anlattı:
“Iğdır’üstelik değme sene yeşil göveri ve yemiş üretimi, rastgele asıl göveri ve sonuç üretimi vardı. Güzeşte yıl dışarıdan alıcılar geliyordu, seçme kalem ürünlerimizi satıyorduk. Deminden motorin, basma, defa giderleri üretimi amiyane kısıtladı. Sabık yıl 10-15 TL’ye sattığımız domatesin kasasını deminden 70-80 TL’ye satıyoruz, ama yeniden çiftçi mülk kazanamıyor. Masraf çok olduğundan kıran üretim da azaldı. Üretim azaldığından dışarıdan, Yabani Armut’tan apayrı yerlerden göveri ve semere gelmeye başladı. Rençper, kışın hesabını yapıyor. Süt, tezek, öğün, iş ve başka giderleri hesaplıyor. ‘Kaça satarım’ diye adisyon yapıyor amma altından kalkamıyor. Hakeza oldukça üretim da düşüyor. Doğu bölgesinde, Iğdır’da olan ayrımsız yapıt hiçbir ilde namevcut. Mersin’bile bile bu ürünlerin çeşidi yok. Iğdır’birlikte yayın çeşidi çokça olduğu üzere alıcıyı cezbediyor, çekiyor namına. Harcama aşkın olduğu amacıyla ilk defa Iğdır’a dışarıdan ürün gelmeye başladı, üretimin güçlükle olduğundan ortalık. Görmüş olduğunuz kavun, domates dışarıdan gelmiş durumda. İnsanlar üretimden memnun değil, hükümetin buna el atması geçişsiz. Istihsal üstüne çiftçiyi desteklemesi geçişsiz. Destek alamadığı devir, ahzüita payını alamadığı ant çiftçi çirkin oluyor. Kooperatifleşme namevcut, kısacası memnun değil rençper.”
