Keyif Bakanlığı Koronavirüs Veri Oturmuş Üyesi Prof. Dr. Üzücü Esmer, mesafe ayının ortası ve karı başında gene Kovid-19’dahi artma olma ihtimali bulunduğunu, enflüanza aktivitesinin de kasımda başlayarak çabucak yükseldiğini belirterek, aşılama olunması ve peçe takılması uyarısında bulundu.

Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Tababet Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi da olan Prof. Dr. Çığlık Yağız, AA muhabirinin, kalan ense solunum yolu enfeksiyonlarına ilişik sorularını yanıtladı.

Şu anda dolaşımda birbirinden farklı ense teneffüs yolu enfeksiyonlarının bir arada bulunduğunu tamlayan Esmer, genellikle ortamda bilge olan enfeksiyonların her yıl ayrımsız takvim dönemlerinde kendini gösterdiğini, fakat bunun Kovid-19 salgını sürecinde değiştiğini söyledi.

Esmer, koku alma organı akıntısı ya dahi tıkanıklığı, boğaz ağrısı, fasılalı öksürük, yetişkinlerde hafif ve çocuklarda elan faziletkâr ateşle kendini gösteren üst teneffüs yolu hastalıklarına genellikle 100’den fazla virüsün misil açabildiğini fakat bazılarının haddinden fazla henüz canlı olduğunu vurguladı.

Üst solunum yolu enfeksiyonlarının, eylül-mayıs ayları beyninde görüldüğüne dikkati çeken Kişmiri, şu bilgileri verdi:

“Salgından önceki dönemlerde, okulların birlikte açıldığı eylül ayında önceki yerine sunu koskocaman viral enfeksiyonlardan olan itici algınlığının genişlik şişman nedenlerinden Rinovirüs ile karşılaşırdık. Rinovirüs, genellikle eylül-teşrinievvel aylarında, ilk teşrin-çatlak beyninde ise dal ve zir solunum yolu enfeksiyonlarına defa açan parainfluenza başlardı, mesafe-mart ayları beyninde RSV (Respiratuar Sinsisyal Virüs) görülürdü. Gribe bozukluk olan influenza virüsünün başlangıcı dahi boşluk ayında tamam, nisan ayına büyüklüğünde sürer. April-mayıs gibi gene Rinovirüs aktivitesi görülür ve yaz aylarıyla alay malay azalarak biter.”

“Başka virüsleri görmediğimiz kestirmece 2,5 yılı geçirdik”

Kovid-19 salgınında ise ilk kez karşılaşılan bu virüsün bir tane başına hakimiyet sağladığını ve bu zaman süresince farklı teneffüs yolu enfeksiyonlarının neredeyse on paralık aktivitesinin olmadığını belirten Kara, “Hem alınan önlemler hem birlikte Kovid-19’un dolaşımda haddinden fazla hakim olması, ortamdaki bir tane çalıştıran virüs kabilinden davranması dolayısıyla ayrıksı virüsleri görmediğimiz kestirmece 2,5 yılı geçirdik. Özellikle ağustos ayından sonra Türkiye’birlikte salgından evvel alçak görülen farklı virüsler arttı.” diye niteleyerek konuştu.

Bunun bilim insanlarınca öngörüldüğüne fakat bu büyüklüğünde bunaltıcı seyredeceğinin beklenmediğine bel eden Yağız, bu virüslerin çok aceleci aynı giriş yaptığını ve çokça sayıda kişiyi hasta ettiğini söyledi.

Esmer, “Türkiye özelinde güzeşte haftanın verilerine bakarak, Rinovirüs bir numara tam, ikinci tam parainfluenza ve bunun arkasında birlikte enflüanza ve itici algınlığına analog şikayetlere neden RSV geliyor, altlarda bile enflüanza (influenza), sonuç sırada ise Kovid var.” dedi.

“Çocuklarda efdal çığlık 10-14 dönme sürebiliyor”

Kovid-19’un imdi yetişkinleri etkilediğine, basit gözyaşı gruplarında hastalığın haddinden fazla belli belirsiz seyrettiğine dikkati çeken Esmer, şu bilgileri paylaştı:

“Şu anda dolaşımda olan virüsler ise çocukları elan ağır etkiliyor. Zira, eğin solunum yolu enfeksiyonlarının özelliği şudur, bu virüsle elan geçmiş tanışmadıklarından ilk onlar etkilenir ve henüz çok ateşleri yükselir, düzelme süresi henüz teferruatlı sürer. Yetişkinlerde ise bunlar elan belli belirsiz olur, 3-5 bölüm devam boy bos, 6-7 sonradan ise tamamen iyileşir. Müstevli öncesinde çocuklarda düzelme süreci 10 dönem sürerdi, ancak bu virüslerle 3 yıldır karşılaşılmadığından faziletkâr yara 10-14 çevrim sürebiliyor.”

Kişmiri, Türkiye’birlikte orak ayı-ağustos aylarında Kovid-19’un haddinden fazla bati geçirildiğini anımsatarak, “O dönemden bugüne hastalığın koruyuculuğu kestirmece 3,5 ay sürüyor. Bu durumda açıklık ayının ortası ve eş ayının başında yine Kovid-19’birlikte artış olma ihtimali var. Enflüanza aktivitesi dahi kasım kocaoğlan kabilinden başladı ve tezelden yükseldi. Bu nedenle, önümüzdeki haftalarda çok elan titiz olunması gerekiyor.” uyarısında bulundu.

“Yetişkinler virüsü 3 gün, kollar ise 10 devir boyunca bulaştırabiliyor”

Çor riskinin azaltılmasında yer kebir tedbirin sığınma ve aşılama olduğunun altını çizen Esmer, Kovid-19 için anımsatma dozlarının yaptırılmasının önemine değindi.

Karaca, “Son dozun üstünden 6 kamer geçtiyse, mutlaka anımsatma dozunun yaptırılması gerekiyor. Anımsatma dozunun bir dakika geçmiş geciktirilmeden yaptırılması, dehalet amacıyla balaban ehemmiyet taşıyor. Enflüanza için bile gelişigüzel sene içeriği yenilenen aşının yaptırılması öneriliyor.” diye konuştu.

Tıpkı kişide rappadak aşkın virüsün görülebileceğine de dikkati calip Kara, şunları kaydetti:

“Antrparantez, nadiren dahi olsa iki virüs bir arada görülebilir. İki virüs şayet bile gelir ve aynı anda hastalığa illet olursa, henüz bati klinik bir tabloya nöbet açabileceğini düşünmemiz gerekiyor. Bu nedenle, 65 gözyaşı üstündekilerin, 5 yaş altındakilerin ve ihtisas, akciğer, şeker hastalığı gibi vakayiname hastalığı bulunanların enflüanza aşılarını ve Kovid-19 için da hatırlatma dozlarını yaptırmaları gerekiyor.

El hijyeni çokça yetişkin. Kovid-19 damlacık vasıtasıyla bulaşıyor, masa kabilinden ortamlarda etkili kalmıyor ama grip virüsü çalışkan kalabiliyor. Bu nedenle enflüanza virüsünün bulunduğu benzeri masaya dokunduktan sonradan ağzına, gözüne ya üstelik burnuna götürdüğünde virüsü alabiliyor. Onun amacıyla nasıl çocuklar teneffüslerde ve eve geldikten sonra ellerini yıkamaya özen göstermeli. Yetişkinler virüsü 3 zaman, füru ise 10 gün boyunca bulaştırabiliyor. Çor bulgusu olduğunda evde izolasyonda olmak yetişkin. Bire Bir apayrı tılsım adına sınırlanmış ortamlar dönme içinde havalandırılmalı. Sınırlı ortamlarda mümkün olduğunca bu dönemde peçe takılmalı.”