Tecim Bakanı Mehmet Muş, Türkiye’nin müeyyide konusunda, Birleşmiş Milletler (BM) kararı olmadığı için Rusya ve Ukrayna ile ticaretine ve normal ilişkilerine devam ettiğini belirtti.

Muş, TBMM Cazibe ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığının 2023 yılı bütçesine ilgilendiren görüşmelerin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.

Benzeri HDP’li milletvekilinin “Van- Hakkari sınırlarında yurttaşlar öldürülüyor” beyanında bulunduğuna belen fail Muş, “Bu ifadeyi akseptans etmediğimizi hikâyelemek isterim. Bunu diyen amiyane birisi değil, tıpkısı saylav, güzel, oyla mevrut, bu Divan tutanaklarına, kayıtlara giriyor. Bu akıllıcasına değil, kusurlu tıpkı tabir. Böyle bire bir madde varsa devletin savcıları var. Devletin ayrıksı ilişkin kurumları var. Hakeza tıpkı şey varsa yargılaması yapılır, müstelzim cezalar verilir. Sınırlarımızla ait haddinden fazla bunaltıcı tedbirler alınıyor ağır aksak göçle alakadar, duvarlar örülüyor, almaç sistemleri kuruluyor. Aheste arama altına alınıyor sınırlarımız. Bu ifadeyi kullanmayı, bu bina altında kullanmayı makul bulmuyorum, akseptans etmiyorum. Milletvekillerinin hem yasama hem teftiş görevi vardır, bunu istida yazıp savcılığa vermeniz gerekir. Önergeyle değil, bu benzeri yanlışlık bunu savcılığına vereceksiniz. Akıllıca olmayan beyanlar üzerinden cereyan etmeyiz, bunu kabul etmiyoruz.” diyerek konuştu.

Muş, başka bire bir milletvekilinin üstelik “cidal iklimi” ifadesini kullandığını bildirerek, “Türkiye’birlikte bir cenk iklimi yoktur, hayat iklimi vardır. Vatandaşların can ve dünyalık güvenliği Anayasa’nın hükümete verdiği fariza çerçevesinde hesabına getirilmektedir. Biz da Türkiye’nin seçme tarafına gidiyoruz. Türkiye’nin herhangi bir tarafında dirlik naz etmiştir. Uğraş gibi ayrımsız ifadeden temas etmek akıllıca değildir, böyle bir abuhava dahi yoktur.” değerlendirmesinde bulundu.

Gümrüklerde uyuşturucunun yüzdelik 10’unun ele geçirilip, yüzdelik 90’ının ele geçirilmediği iddiasında kâin milletvekiline de reaksiyon gösteren Muş, “Burayı mümasil izleme ediyoruz, haddinden fazla yoğun takip ediyoruz, ‘yüzde 10 yakalanıyor, yüzde 90’ı yakalanmıyor’ gelmek hatalı. X-rayler var, mevrut kül konteynerler x-raylerden geçiyor, algılayıcı köpeklerle aranıyor. Türkiye bunun genişlik balaban mücadelesini veren ülkelerin başında geliyor. Ne hikmet belgeye binaen bunu söylüyor. Bu akla yatkın değil, kavisli. Haddinden Fazla ağır komuta arama merkezimiz var. Gönül fail milletvekilimiz varsa gezdireyim, kuşkusuz mesai yaptığımızı orada görün. Sıfır veriler üzerinden özlük ülkeni, devletini suçlamanın hiçbir yerde yeri namevcut.” dedi.

Emlakçıya staj üzerine uzlaşma yok

Bakan Muş, gayrimenkul danışmanları amacıyla getirilen staj şartının kaldırılıp kaldırılmayacağına ait soru üzerine ise taşınmazlar danışmanlığına ilişik odaların bu konuda anlaşamadığına işaret etti. Odaların bire bir kısmının staj uygulamasını savunduğunu aktaran Muş, “Benzeri kısmı ise ‘staj olmasın’ diyor. Bunlarla biraz kat konuştuk. ‘Siz ortak noktada buluşun, biz ona bakarak girişim atarız’ dedik. Talimatname değişikliği gerekiyor. Amma onları uzlaştıramadık, eş noktada buluşturamadık. Onları uzlaştırırsak aşama atacağız.” diye konuştu.

Bakanlığına ilgili Sayıştay raporlarına müteveccih bile vukuf veren Muş, 2020 yılına ilgilendiren denetim raporunda 24 bulgu bulunduğunu ve gereği yapılan 19 sayı bulgunun 2021 raporunda vadi almadığını söyledi. 2021 yılına ilişkin raporda ise 2020 yılından mütezayit 5 bulgu ve ilave 7 bulguyla 12 bulgunun düzlük aldığını anlatan Muş, “Burada hangi kamu zararı ne zimmet var, bizim yaptığımız yönetimsel uygulamalarımızı Sayıştay’ın eleştirmesi var. Bu arttırma bulguları çalışacağız. Bulgulara çokça ilgi ediyoruz.” ifadesini kullandı.

“7 milyar 286 milyon teklik emniyet kullandırıldı”

Muş, Nezaret olarak hem tescil hem dahi terkin edilen esnaf sayısını açıkladıklarını fakat hemen terkin edilen esnaf verilerinin gündeme getirildiği belirtirken, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Sonuç 5 yılı aldım. 2018 yılında tescil edilen esnaf 229 bin 298, terkin edilen 106 bin 167. 2019 yılında 238 bin 416 tescil, 114 bin 977 terkin var. 2020’da 287 bin 550 tescil,101 bin 750 terkin bulunuyor. 2021 yılında ise 233 bin 451 tescil, 79 bin 372 terkin söz konusu. Bu yıl 31 Ilk Teşrin bakımından ise 256 bin 690 tescil, 96 bin 145 terkin işlenmiş. Esnaf kredileri kapsamında birlikte bu yıl 10 ayda 262 bin 235 esnaf ve sanatkara 56 bilyon 60 milyon lira emniyet kullandırıldı. Esnaf yüreklilik eğin limitlerinin işletmeler için 500 bin liraya çıkarılması, envestisman kredileri üzere 1,5 milyon liraya yükseltilmesi uygulamasının yürürlüğe girdiği 22 Ekim 2022 tarihinden itibaren 22 bin 804 esnaf ve sanatkara 7 milyar 286 milyon Türk lirası kullandırım yapıldı. Bu, ağırlıklı şekilde esnaf kefillik kooperatifleri üzerinden yapılıyor.”

Zincir marketlerin çalışma saatlerine yönelik soru konusunda da Muş, değişik ülkelerde değişik çalışmalar bulunduğunu, örneğin İtalya’üstelik bu marketlerin aksata günü ve resmi tatillerde ilişkin olduğunu, ABD’dahi ise çevrim ve saat kısıtlaması bulunmadığını söyledi.

Muş, elektronik ticarete ilişkin kanuncu düzenlemenin, aşamalı yerine yürürlüğe gireceğini anımsatarak, “Aşamalı şekilde piyasanın kendini adapte etmesi bekleniyor, yönetmelik çalışmamız üstelik vermek üzere. Son Teşrin ayı süresince yönetmeliğini yayımlarız. 1 Ev bakımından aranjman yürürlüğe girer. Tekelleşmeyi kırıcı, birdenbire fazla oyuncunun olduğu, esnafın hakkının korunduğu aranjman oldu. 3 yıl zarfında kademeli namına aranjman yürürlüğe girmiş olacak. Yıkıcı uygulamaların da önüne önceki oluyor.” dedi.

“Yararsız yerine nitelendirmiyoruz”

Türkiye’nin yararsız ithal ettiği eleştirilerine birlikte tepki gösteren Muş, “Türkiye gübür ithal etmiyor atık ithalatını dahi çok moskof kurallara bağladı. Ülkede toplanan atılmış sanayinin kullanımı için tam değil. İhracatta üstelik hep ülkeler vurdumduymaz dönüşümde mahsus çap istiyorlar. Türkiye’nin ürettiği atılan sanayiye yetmiyor, tığ bu atığı dışardan alıyoruz. Belde Bakanlığının sıkı denetim ve kuralları var. Türkiye’üstelik ‘çöp ithal ediliyor’ diyerek kampanya yapıldı, bu işletmelerin hepsinin ruhsatı gözden geçirildi kavait sıkılaştırıldı. Türkiye hoşgörüsüz dönüşümle bu ürünleri alıyor, bunu ürünlere çevirip tekrar dış satım yapıyor. Bizim topladığımız, idraksiz dönüşümle dayalı atıklarımız yeterli değil ve tığ bu atığı ithal ediyoruz. Özellikli gördüğünüz aynı husus varsa paylaşın, o işletmelerle ilişkin işlem yapalım. Bunlar gübür değil, kullanıp esasen ihraç ediyoruz. Yararsız olarak nitelendirmiyoruz.” değerlendirmesinde bulundu.

Reklam Kurulunun muvasala engeli yetkisinin 1 Ekim’de yürürlüğe girdiğini tamlayan Muş, kurulun bu yetkisiyle ilişkin mütenevvi periyodlarla toplanıp gerekeni yapacağını söyledi.

Bakan Muş, Rusya’ya müteveccih yaptırımlar üzerine Türkiye’nin duruşunun haddinden fazla net ve yıldızlı olduğuna belen ederek şunları kaydetti:

“Konfedere Milletler (BM) kararlarını uyguladığımızı ifade ediyoruz. Burada hem Ukrayna ile hem dahi Rusya ile ilişkilerimizi sürdürüyoruz. Değişik ülkelerin koymuş olduğu yaptırımların suistimal edilmesine Türkiye adına cevaz etmiyoruz. Fakat tığ BM kararı olmadığı için Rusya ve Ukrayna ile ticaretimize, normal ilişkilerimize bitmeme ediyoruz müeyyide üzerine. Bu duruşumuzu hem SUTAŞ hem ABD’deki muhataplarımıza ilettik. Türkiye’nin duruşundan çevre hububat koridoru çözülebiliyor ve Türkiye orada bire bir arabulucu yerine görev yapmakta. Besin fiyatları üstünde daha aksi etkileri olabilecek bir bahis daha aşkın büyümeden Türkiye’nin girişimleriyle çözüldü. İki tarafın üstelik Türkiye’ye olan güveninden etraf bunu çözebiliyoruz, Türkiye’nin pozisyonu bu, yaklaşımımız bu.”

Erke ithalatına ilişkin tartışmalara dahi cevap veren Muş, Türkiye’nin sabık sene 50 milyar dolar civarındaki enerji ithalatının bu yıl 100 bilyon dolar civarına yükseldiğine bel etti. Türkiye’nin tüketiminde çokça fazla artma olmamasına karşın yaptığı ödemenin arttığını bildiren Muş, “Geçen sene ödenen rakamı ödeseydik, bu yıl Türkiye’nin akan örtüsüz sorunu kalmayacaktı. Hizmet ihracatı ve turizm kalemlerinde aheste artma var. Dolayısıyla cari engelsiz diyerek gündemimiz olmayacaktı. Enerjideki bu artma bütün ülkeleri etkilemektedir. Rakamlara böyle bakmakta kâr var.” dedi.

Karadeniz’deki ve değişik yerlerdeki aramalarla Türkiye’nin zat ihtiyacını kısa vadede karşılayacak üretime ulaşmayı amaçladığını aktan Muş, “Cenabıhak şans ederse önümüzdeki yılın önce yarısında Karadeniz’deki doğalgazın sisteme entegre edilmesi hedeflenmektedir. Aşamalı olarak oradaki üretim sahası geliştirilecektir. Türkiye’nin dış ticaret açığındaki ana problem budur. Bu sadece bizimle dayalı değil, güçlü çok ülkenin karşılaştığı sorun.” ifadesini kullandı. Muş, Türkiye’nin erke ve gıda yeryüzü güvenliğiyle ait sorun yaşamadığına birlikte dikkati çekti.

Muş, internetle ilişkin uygulamalarda tüketicileri mağdur eden firmalara ilgilendiren adına dahi bu yıl 168 milyon lira ukubet kestiklerini söyledi.

Görüşmelerin arkası sıra, Tecim Bakanlığı, Rakiplik Kurumu ve Helal Akreditasyon Kurumunun 2023 yılı bütçesi kabul edildi.