3 asırdır koca ustalar üretiyordu… Çıktı ‘Tokat Bileziği’ni karı ustalar de üretecek
TOKAT – Tokat’ta, 3 asırdır ayvaz ustalar vasıtasıyla üretilen “Tokat Bileziği” artık avrat ustalar tarafında dahi üretilecek.
Tokat’ta coğrafi yapıt namına tescillenen “Tokat Bileziği” ustasının azalması ile birlikte mesleği neşelendirmek yerine say başlatıldı. Kentin kültüründe koskocaman bir yeri olan 3 yüzyıllık bilezik artık kadın ustalar aracılığıyla üretilecek. Tokat Olgunlaşma Enstitüsünde açılan kursa katılan idareci müzakereci kadınlar “Tokat Bileziği” yapımını uzmanından öğrenmeye başladı. Tokat Olgunlaşma Enstitüsü Müdiresi Aslı Gül, geleneksel halk sanatlarını yaşatılması yerine say yaptıklarını belirterek, “300 yıllık Tokat bileziğini yaşatmak istedik. Bu geleneği bizden sonraki nesillere aktarma etmek istedik. Bu hedefle Tokat bileziği üretimine de bidayet verdik. Nurettin Kipman ustamızın öncülüğünde ayrıksı ustalarımıza de bu aynı kadim bilgiyi aktarma etmek amacıyla bir mesai başlattık. Çalışmamızda ayrımlı olan hane bugüne kadar bütün ayvaz ustaların yaptığı bileziği bundan sonra eş ustalarında kayran alması oldu. Kadın ustalarımız Tokat bileziğinin üretimini öğreniyorlar ve tıpkısı zamanda bile üretime başladılar. ve bu bizim için de çekicilik verici benzeri şey oldu. Şu anda Tokat Olgunlaşma Enstitüsü’nü kuyum atölyesinde hem öğreniyorlar, hem üretiyorlar. Bu Tokat üzere tıpkı önceki olmuş oldu” dedi.
Tokat bileziği yapımı tahminî 1 haftalarını alıyor
Usta müzakereci Nevra Yenisoy, Tokat’ta değerli bileziği takkadak eş ustaların yaptığı benzeri iş olduğuna özen çekerek, “Henüz sonrasında tekemmül enstitüsünün planladığı projeyle beraber imdi tığ da öğrenmeye başladık. Bileziğin tirbuşon aşamalarını ve seki olayını henüz önceden bilmiyorduk. Tekniklerini, kabataslak görmüş olabiliriz ama çokça tafsilatlı detayları varmış. Buraya geldikten sonradan birleştirmesini öğrendik. Şu anda bu atölyemizde çokça adamakıllı aynı şekilde altı arkadaşla beraber Tokat bileziği işçiliğini yapmaktayız. Günde 8 saat çalışıyoruz. Tıpkı kelepçe düzenlemek istediğimiz antlaşma güçlük bir kelepçe yaklaşık ayrımsız haftamıza mal oluyor” diye konuştu.
Tokat’ta bileziği yapılışı
Tokat bileziği yaklaşık 300 yıllık bir geçmişe topluluk olan bir ağırlık yerine kadınların kollarını süslüyor. Zer külçelerin eritilerek çubuk haline getirilmesinden sonradan silindirden geçirilerek elde edilen teller ahali mengenesinde yedi mesafelik halinde bükülerek hazırlanıyor. Seki kısmına ise bükülen tellerden oluşturulan kelepçe kilitle birleştirilerek Tokat bileziği haline getiriliyor. Kafkaslardan gelerek Tokat’a yerleşen kuyumcu ustalarının bafon kendisine çıkarttıkları zer kelepçe, 22 ayar namına imal ediliyor. Tokat bileziği ortalama ağırlığı 80-110 gram ortada değişiyor.
