Ticaret Bakanı Mehmet Muş, TBMM Cazibe ve Bütçe Komisyonu’nda, CHP Genel Başkanı Eksiksizlik Kılıçdaroğlu’nun da dikkat çektiği mızrap kaçakçılığına ilgili verileri paylaştı. Muş, “Gürbulak Gümrük Kapısı’nda, biri 1 titrem 18 kilogram, ötekisi 622 kilogram kalkışmak amacıyla ile tamam zamanların bildirme faziletkâr miktarlı hazır para metamfetamin yakalamalarını gerçekleştirdik… Hesaplı operasyonlar neticesinde, 13,4 titrem maden, 31,9 ton metal yapımında geçer not kimyasal, 9 bin 410 ton akaryakıt, 2,4 milyon paket sigara, 21 milyon sayı sigara kağıdı ve filtresi, 3,1 milyon sayı elektronik sigara, 8 bin 237 ton azık ve yaklaşık 26 bin adet tarihi nişane ele geçirdik” dedi.

TBMM Çekim ve Bütçe Komisyonu’nda zaman Ticaret Bakanlığı, Helal Akreditasyon Kurumu ve Rekabet Kurumu’nun bütçeleri görüşülüyor.

AKP Balkı Milletvekili Ekrem Çelebi, Ağrı’daki seralarda yetiştirilen domatesleri kasalarla komisyona getirdi. CHP İstanbul Mebus Mehmet Bekaroğlu, Çelebi’ye, “Budun alamıyor, siz alıyorsunuz. Göstermeye mi getirdiniz” diyerek sordu. CHP Muğla Saylav Süleyman Dilli ise “Muhalefete hazırlanıyorlar” dedi. AKP’li Çelebi da “Rüyanızda görürsünüz” diye niteleyerek cevap verdi ve vekiller beyninde gülüşme yaşandı.

Ticaret Bakanı Mehmet Muş, bütçe görüşmelerinin yapıldığı TBMM Merasim Salonu’nda geldiğinde milletvekillerini selamladı.

CHP Genel Komutan Yardımcısı ve Ankara Saylav Bülent Kuşoğlu, Sayıştay raporlarındaki hususların tamam anlamıyla tartışılması gerektiğini vurguladı ve “Sayıştay raporları majör, bunları yazıldıktan sonraları tartışmaya çalışıyoruz. Ondan sonraları bunların akıbetini bilmiyorsak millet iradesine ve Meclis iradesine dahi meftun darbedir” dedi.

HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan dahi bakanlara ve milletvekillerine sunulan sürelerin denk olmadığını ve bakanların tafsilatlı süre kendilerini anlattığını kaydederek, “Milletin vekilinin sözünün havada kalması akıllıcasına değil. Soruların havada kalması akilane değil” diye niteleyerek bakanların milletvekillerinin sorularına cevap vermediğini söyledi. Paylan, milletvekillerinin konuşmaları sırasında sorularını tarayacak bir kadro kurulmasını atlaya zıplaya, “Sayın Nazır, milletin vekilinin sorularına karşılık ödeme imkanı sunuyorum size” diye konuştu.

Daha sonradan Mehmet Muş, nezaret bütçesinin sunumunu yaptı. Muş, şunları söyledi:

“IMF, son açıklamasında, 2021 yılında yüzdelik 6 oranında büyüyen acun ekonomisinin 2022 yılında yüzdelik 3,2, 2023 yılında ise yüzdelik 2,7 oranında büyümesini öngörmektedir. Toptan ticarette de analog beklentiler öngörülmekte olup Dünya Ticaret Örgütü, 2021 yılında gerçekleşen yüzde 9,7’lik toptan para ticareti hacmi büyümesinin, 2022 yılında yüzde 3,5’e ve 2023 yılında ise yüzde 1’e gerileyeceğini anlayış etmektedir. Emtia fiyatlarındaki yükseliş başta başlamak amacıyla, pandemi sonrası küresel arzın aceleci küsurat okul çocuğu değer verememesi, hazırlık zincirindeki bozulmalar ve lojistik sorunları kabilinden esbap, tamlık dünyada faziletli enflasyonu beraberinde getirmiştir.

Acun Bankası verilerine bakarak 2022 Aile-Teşrinievvel döneminde, pandemi öncesine nazaran enerji mal fiyatları endeksi yüzdelik 97, enerji dışı emtia fiyatları endeksi yüzdelik 50, tarım emtia fiyatları endeksi yüzde 43, idmansız yer yağı varil fiyatı yüzde 56, Avrupa’üstelik doğal gaz fiyatları yüzdelik 792, kömür fiyatları yüzdelik 416 oranında artmıştır. Kış aylarına yaklaştığımız tıpkı dönemde toptan çapta doğal gaz tedarikinde pahal mesail yaşanmaktadır. Bu durumdan genişlik aşkın etkilenen mıntıka, yer şişman dış satım pazarımız olan Avrupa Birliği’dir. Elhak OECD, erke krizinin müstakbel boyutlara ulaşmasının, 2023 yılında Avrupa’nın nema oranını 1,25 fakül, global nema oranını ise 0,5 nokta kadar azaltabileceğini belirtmiştir.

Mavera yandan, Rusya ve Ukrayna, hububat ürünleri, besili tohumlar ve gübrelerde temel tedarikçiler olduğu üzere, azık fiyatları yılın ilk yarısında dağ bire bir şekilde yükselmiş; bu genişlik hele bir iki ümranlı ülkeler ilkin olmak için bir nice ülkede besin güvenliği endişelerini artırmıştır. Melfuf adına, pandemi ile gelişigüzel henüz birlikte yükselen global borçluluk seviyesi de sonuç dönemde kalan repo oranları ile birlikte bulut verici noktalara ulaşmıştır.

İhracatımız, 2022 yılı karı-ekim döneminde, geçtiğimiz yıla göre yüzde 15,4 oranında artarak 209,5 bilyon dolar olmuştur. Bu rakamlarla ihracatta hem evvel 10 kamer bazında hem üstelik maaş bazda bildirme efdal seviyelere ulaşılmıştır. 2022 yılının önce 10 ayında dünyanın ayrımlı coğrafyalarına yaptığımız ihracat aktif benzeri şekilde artmaya bitmeme etmiştir. Oransal kendisine genişlik aşkın dış satım artışı Amerika kıtasına gerçekleşirken en mehabetli ticari partnerimiz olan Avrupa Birliği’ne ihracatımız yüzde 13,5 oranında kalık, AB ile ticaret fazlamız 9,7milyar dolara ulaşmıştır. Bir Krallık’la ticaretimizde ise 6 milyar dolar dış ticaret dahası verilmiştir. Bu muvaffakiyetli takat sınırı, küresel ölçekteki inatçı faktörlerin yanı sıra paritedeki düşüşün dahi dış ticaretimiz üzerindeki kırıcı aksi etkilerine rağmen sağlanmıştır. 2021 Eş ayında 1,22 seviyesinde olan dolar/ekü paritesi, 2022 Ilk Teşrin ayında ortalama 0,98’e kadar gerilemiştir. Paritenin önceki 10 ayda ihracatımıza 12 bilyon dolar ve aut tecim açığına ise 2,8 milyar dolar aksi etkisi olmuştur.

İTHALATIN ARTIŞINI ALTIN VE ENERJİYE BAĞLADI

Bu yılın önce 10 ayında, sabık yılın ayrımsız dönemine bakarak dış alım, yüzde 39,5 oranında artarak 300 bilyon 553 milyon dolar seviyesinde gerçekleşmiştir. Demincek sizlerle ithalatta yaşanan bu artışın sebeplerini ısınmak isterim. Öncelikle özellikle erke doğmak için emtia fiyatlarındaki artışlar, emtia ithalatçısı konumunda olan ülkemiz ithalatı üzerinde doğrudan ve keder benzeri artış yaratmıştır. Erke ithalatımız, geçmiş 10 ayda güzeşte yıla göre yüzde 118,4, yani 43,7 bilyon dolar artmıştır. Bu artışta fiyatların hareketli olduğunu görmekteyiz. Fiilen 2022 Eş-Ağustos döneminde enerji dış alım tutar endeksi yüzdelik 10,2 düşüş gösterirken enerji ithalat birim ayar endeksi yüzde 166,4 artmıştır. Öte yandan, serencam dönemde altın ithalatında yaşanan yükseliş dahi dış alım faturamızı muhteşem ölçüde artırmaktadır. Bütün kızıl ithalatı, geçtiğimiz yılın önceki 10 ayına bakarak yüzdelik 198,4, yani 10,1 bilyon dolar artmıştır. Zımnında ithalatta izlenen artışın yüzde 63’ü erke ve altın kaynaklı gerçekleşmiştir.

Bildiğiniz üzere ihracatımızın finansmanında Eximbank haddinden fazla balaban bir yere sahiptir. Türkiye’nin tek resmi ihracat destek kuruluşu olan Türk Eximbank, 2022 yılının evvel 10 kocaoğlan itibarıyla ihracatçılarımız amacıyla 37,3 bilyon dolar finansman desteği sağlamıştır. Bankanın toplanmış almaç sayısı 2022 yılında bile artmaya devam etmiş olup bu firmaların yüzde 80,7’si KOBİ’dir. Ayrıca Vezneci, uluslararası ve lehçe bankacılık ve para kuruluşları ile imzaladığı anlaşmalarla arttırma finansman imkanları sunmaya devam etmiş ve yıl başından itibaren 1,5 bilyon doları aşan miktarda gerçeklik sağlamıştır. Bankanın ödenmiş sermayesi 3 milyar liralık artım ile 13,8 milyar liraya yükselirken kayıtlı resülmal tavanı 17,5 bilyon liradan 30 bilyon liraya yükseltilmiştir.

“HİZMET İHRACATI 20 YILDA 4 KATTAN ÇOK ARTTI”

Hizmet ihracatımız, son 20 yılda 4 kattan aşkın artmıştır. Bu kapsamda, pandeminin etkilerini geride bırakarak 2021 yılında, bire bir esbak yıla bakarak yüzde 74,3 oranında artarak 61,3 milyar dolar seviyesine kazanmış, bire bir dönem hizmetler dengesi ise 31,7 milyar dolar olmuştur. 2022 Ağustos yıllıklandırılmış veriye baktığımızda ise hizmet ihracatımız, bire bir esbak yılın ayrımsız dönemine göre yüzde 65 oranında artma kaydederek 76,4 bilyon dolara ulaşmıştır. Aynı dönemde, bakım sektörlerindeki aut tecim fazlası, yüzde 103 artışla 39,3 bilyon dolara yükselmiştir. Sektörle makas teması halinde çalışmalarımız doğrultusunda, april ayında ‘Bakım İhracatı Destek Program Paketi’ uygulamaya alınmıştır.

Bilişim sektörüne özel tasarlanmış olan e-Turquality, sair adıyla Bilişimin Yıldızları Programı ile bu alanda bölgesel ve toptan anlamda kıvrak şirketlerin çıkarılması hedeflenmektedir. Bakanlığımız marifetiyle 2022 Aile-Teşrinievvel dönemi içerisinde 657 firmaya 695 milyon lira bindi ödemesi gerçekleştirilmiştir.

2021 yılının evvel 6 ayında kısaca 161 bilyon teklik olan e-ticaret hacmi, 2022 yılının aynı döneminde 348 bilyon liraya yükselmiştir… Lisanslı depoculuk sistemi ile tarım ürünlerini dosdoğru ve çağcıl koşullarda vikaye altına aldık ve ekincilik ürünleri ticaretini elektronik ortama taşıdık. Bugüne büyüklüğünde 166 lisanslı antrepo işletmesine canlılık izni verdik. Böylelikle ülkemizin ekincilik ürünlerinde lisanslı ambarlama kapasitesini 8,7 milyon tona yükselttik.

PANDEMİNDE ESNAFA VERİLEN KREDİYİ ANLATTI

Pandemiden etraf zarar gören esnaf ve sanatkarlarımızı yüzde 50 ve yüzdelik 100 repo tenzilatlı krediler ile desteklemeye devam ettik. 31 Ekim 2022 tarihi bakımından sene içerisinde kullandırılan faiz indirimli kredilerin mecmu tutarı 56 bilyon lirayı aşmıştır. Teşrinievvel ayında, Sayın Cumhurbaşkanımız marifetiyle esnaf ve sanatkarlara müteveccih yeni finansman imkanları kamuoyuna duyurulmuştur. Bu bağlamda, Halkbank’tan emniyet kullanıp takibe düşenlere 6 ayak tabanı büyüklüğünde dümbelek ödemesiz, 36 taban büyüklüğünde vadeli, yüzdelik 4 faizli krediyle borçlarını tasfiye imkanı sağlanmıştır. Antrparantez, esnaf ve sanatkarların Halkbank’tan kullandıkları kredilerin repo oranları yüzdelik 7,5’e düşürülmüş, itimat dip limitleri pres kredileri için 500 bin liraya, yatırım kredileri amacıyla ise 1,5 milyon liraya yükseltilmiştir. Mavera yandan, gailesiz girişimcilerin faydalandığı kredilerin art limiti 300 bin liraya yükseltilmiş, dinç girişimciler amacıyla yaş haddi 35’e çıkarılmıştır.

453 BİN TÜKECİTİCİ YARGICI HEYETİNE REFERANS

Eylül sonu itibariyle bitiren hakem heyetlerine 453 bini çok referans yapılmış olup, yapılan başvuruların yüzdelik 61’i e-izzet üzerinden gerçekleştirilmiştir. Benzeri dönemde 441 bini fazla başvuru sonuçlandırılmış ve tahminî 900 milyon teklik tutarında sürtüşme karara bağlanmıştır.

Balıkesir ve Nizip Gümrük Müdürlükleri 2022 yılında faaliyete esbak olup, önümüzdeki süreçte Çukurova Havalimanı’nda açacağımız gümrük müdürlüğü ile sayımızı 167’ye yükselteceğiz.

E-ihale sistemi üzerinden 2022 yılının önceki 10 ayında 10 bini fazla eksiltme yapılarak 1 bilyon lirayı fazla elde edilmiştir. Bu miktar ile güzeşte yılın benzeri dönemine bakarak yüzde 122 çoğalma sağlanmıştır.

Milli Tarama Sistemi Projesi (MİLTAR) kapsamında, geçmiş milli tarama sistemimizi Alsancak Limanı’nda faaliyete aldık. Akabinde, nısıf sabit ve hareketli tarama sistemlerinin dahi domestik adına üretilmesi için çalışmalara başladık ve Savunma Sanayi Başkanlığı’mızla benzeri iş birliği protokolü imzaladık. Ülkemiz, bu proje yardımıyla tarama sistemlerini paradigma yerine üretebilen sınırlanmış sayıda ülkelerden biri olacaktır. Tarama Ağı Projemiz ile gümrük kapılarında taranan şalter ve konteynerlere ait X-Ray görüntülerini sentetik zekayı de kullanarak hem merkezde hem de sahada senkronik adına dakikasında çözümleme edebilen ayrımsız dizge kuracağız.

Bakanlığımız bünyesinde görev yapan akaryakıt hususi ekibince bu sene içerisinde ölçülü çalışmalarda, 4 milyar teklik değerinde idrak işsiz ile 10 bilyon liralık değerinde cali fatura tespit ettik ve bin 262 titrem sinsice akaryakıt ele geçirdik. Tıpkı zamanda, 7318 çevrilmiş Kanun sonrası aut koca yöntemiyle gerçekleştirilen suiistimallerin engellenmesine müteveccih icraat yürüterek 30 milyar liradan fazla kamu zararının önüne geçtik.

“GÜRBULAK’TA BİR YILDA 1,5 TONA YAKIN METANFETAMİN ELE GEÇİRİLDİ”

Bu sene de eroin yön kaçakçılığıyla mücadele alanında rekor yakalamalara imza attık. Gürbulak Gümrük Kapısı’nda, biri 1 ton 18 kilo, diğeri 622 kilo başlamak üzere ile parçalanmamış zamanların yer yüksek miktarlı nakit metamfetamin yakalamalarını gerçekleştirdik. İstanbul Ambarlı Limanı’nda rekor yakalama olarak tarihe güzeşte 2 ton 91 kilogram captagon yakalamasının birlikte tekrar İstanbul’birlikte 338 kilo, Cilvegözü Gümrük Kapısı’nda 404 kilo captagon ele geçirdik. Antrparantez, Esendere Gümrük Kapısı’nda 513 kilogram beyaz zehir yakalayarak serencam zamanların bildirme faziletkâr miktarlı beyaz yakalamasını yaptık. Yakın zamanda Gürbulak Gümrük Kapısı’nda 285 kilosu beyaz kalkmak için bütün 305 kilogram mızrap yakalaması gerçekleştirdik. Ticari yük yakalamalarımız kapsamında, 242,4 milyon teklik mesabesinde sinsice elektronik alet ele geçirilmiştir. Benzer şekilde, akıbet yılların tek seferde yapılan en faziletli miktarlı alkollü içki yakalamasına imza atarak Mersin’dahi toplam 86 bin 245 şişe alkollü içkiye umum koyduk.

13,4 TITREM MIZRAP ELE GEÇİRİLDİ

Diğer taraftan uyuşturucu, akaryakıt, tütün mamulleri ve alkollü şarap kaçakçılığı özellikle girmek üzere kaçakçılıkla uğraş kapsamında planlı operasyonlar neticesinde, 13,4 titrem maden, 31,9 titrem mızrap yapımında kullanılan kimyasal, 9 bin 410 titrem akaryakıt, 2,4 milyon paket sigara, 21 milyon adet sigara kağıdı ve filtresi, 3,1 milyon nüsha elektronik sigara, 8 bin 237 titrem azık ve kestirmece 26 bin nüsha tarihi ürün ele geçirdik. Nezaret namına, kaçakçılığa karşı ortaya koyduğumuz ivazsız mücadeleye önümüzdeki dönemde dahi kararlılıkla bitmeme edeceğiz.

Bakanlığımızın ilişkin kuruluşu Helal Denklik Kurumu’na (HAK), denklik başvurularının akseptans edilmeye başlandığı Son Teşrin 2019’dan bugüne kadar Türkiye dahil 23 ayrımlı ülkeden 80 akreditasyon talebi gelmiştir. HAK, mecmu 27 denklik kararı almış, denklik güvencesi kapsamındaki helal doküman sayısı 790’ı aşmıştır.

Tecim Bakanlığı’mızın, sizlere takdim olunan uğur ve faaliyetleri doğrultusunda kullanılmak üzere 2023 yılı bütçesi, bütün 17 milyar 124 milyon 310 bin TL’dir. Bu meblağın 13 bilyon 335 milyon 123 bin TL’si Ticaretin Düzenlenmesi, Geliştirilmesi ve Kolaylaştırılması Programı’na, 1 bilyon 988 milyon 706 bin TL’si Hile ve Bindi Programı’na, 1 milyar 411 milyon 43 bin TL’si Araç Dışı Ekonomiyle Mücadele Programı’na, 368 milyon 634 bin TL’si Tüketicinin Korunması, Yayın ve Hizmetlerin Güvenliği ve Standardizasyonu Programı’na, 20 milyon 804 bin TL’si program dışı masarif namına  tahsis edilmiştir.

Antrparantez, ekonomik sınıflandırmaya bakarak Bakanlığımız 2023 yılı bütçe teklifinin 4 milyar 592 milyon 150 bin TL’si personel giderlerine, 651 milyon 76 bin TL’si SGK çap primi giderlerine, 662 milyon 768 bin TL’si para ve hizmet kurum giderlerine, 720 milyon TL’si resülmal giderlerine, 32 milyon 300 bin TL’si resülmal transferleri tertibine, 10 milyar 466 milyon 16 bin TL’si ticari transferlere, yani şişman ölçüde ihracatçı ve ticaret erbabımızın desteklenmesi ile ilişkin giderlere tahsis edilmiştir.”