Enerji ve Tabiatıyla Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, güzeşte sene 1 bilyon 30 milyon dolar ile Cumhuriyet Altını tarihinin borak dış satım rekorunun kırıldığını belirterek, “Bu sene yola çıkarken hedefimiz 1,1 bilyon dolardı ancak bu sene eskimemiş sözleşmeler, yeni pazarlar, kullanılmamış bağlantılar sayesinde hedefimizi fevk cepheli revize ettik. Bu yıl hedefimizi 1,25 milyar dolar ile güzeşte yılki rekorumuzu tazelemek adına güncelledik.” dedi.

Dönmez, Balıkesir’in Bandırma ilçesinde Hitit Maden Umumi Müdürlüğü Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğüne ait ferrobor tesisinin temel atma töreninde yaptığı konuşmada, zaman tıpkısı zamanda Bandırma’nın antagonist işgalinden kurtarılışının 100’üncü yıl dönümü olduğunu söyledi.

Yunan’ın 100 sene ilk şişman katliamlarla birçok adamlık suçu işleyerek çağ gölüne çevirdiği Anadolu’nun, yokluklar içre yeniden dirilişini kutladıklarını belirten Dönmez, şehitlik mertebesine erişen bilcümle kahramanları rahmetle gazileri tırsmak ve hürmetle andı.

Dönmez, ayağının tozuyla Özbekistan’dan Bandırma’ya geldiğini ifade ederek, “Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Özbekistan’da az çok artağan görüşmeler yaptık. Enerjiyle ilişkin gündemlerimizi muhataplarımızla baştan ele aldık. Yıpranmamış aksiyon birlikleri üzere görüşmeler yaptık. İnşallah önümüzdeki günlerde Özbekistan seyahatimizin müspet dönüşlerini almaya başlayacağız.” diyerek konuştu.

Türkiye’nin dört bir birlikte kullanılmamış fabrikaların yükseldiğini vurgulayan Dönmez, şöyle devam etti:

“Avrupa enerji krizi dolayısıyla bırakın bakir tesisler, fabrikalar açmayı mevcutların kapanmaması üzere balaban bir ceht içindeyken, Türkiye’üstelik seçkin ahit eskimemiş bire bir üretim devreye giriyor. Mevcut fabrikalarımız bile sığa artışına müracaat etmek amacıyla yeni araziler bakıyorlar. Kullanılmamış araba ve teçhizat siparişleri veriyorlar. Akıbet 1 almanak ithalatımıza baktığımızda araba teçhizatlarının büyük bir artım gösterdiğini görüyoruz. Ne almak bu? Fabrikalarımız üretim için gereken ekipmanlarını, altyapısını sağlıyor. Hamdolsun Sayın Cumhurbaşkanımızın zar ettiği istihsal ve ihracat odaklı yıpranmamış iktisat modelimizin meyvelerini toplamaya başladık.”

Dönmez, ferrobor tesisiyle bu silsileye eskimemiş benzeri bölüt henüz eklediklerini dile getirdi.

2018’üstelik bakir borak stratejilerini ilan ettiklerini hatırlatan Dönmez, “Dünya bor üretiminde ve ihracatında lideriz. Geçtiğimiz yıl 1 milyar 30 milyon dolar ile Cumhuriyet Altını tarihimizin borak ihraç rekorunu kırmıştık. Bu yıl yola çıkarken hedefimiz 1,1 milyar dolardı ancak bu sene kullanılmamış sözleşmeler, yeni pazarlar, bakir bağlantılar yardımıyla hedefimizi yukarı yönlü düzeltilmiş ettik. Bu sene hedefimizi 1,25 milyar dolar ile sabık yılki rekorumuzu tekrarlamak olarak güncelledik.” ifadesini kullandı.

“Borda katma kızıl kitap dönemini başlattık”

Hedeflerinin hoppadak faziletli üretim ve dış satım olmadığını belirten Dönmez, şunları kaydetti:

“Borda munzam değerli eser dönemini başlattık. Anadan Görme bor ürünlerinden gelecek uygulayım bilimi borak ürünlerine geçişi temel gaye namına belirledik. 2019 yılında bor karbür tesisimizin temelini atmıştık. İnşallah bu yılın sonuna doğru borak karbür tesisimizi devreye alacağız. Borak karbür, faziletli dayanırlık ve katılık oranı sayesinde savunma sanayinde sıklıkla makbul bir iz. Personel kıyafetleri ve araçların zırhlanmasında, çekirdeksel enerjide ve aşınmaya dayalı mekanik parçaların üretiminde bor karbür ciddi aynı bileşen. Bor karbürün neredeyse tamamını ancak dışından ithal ediyorduk. Ayrıksı ayrımsız ifadeyle borak cevherini elverişsiz dışına ihraç ediyorduk. Sonra ek kızıl ürünlere tedvir etmek suretiyle erdemli fiyatlarla ithal gitmek durumunda kalıyorduk. imdi bundan sonra o faziletkâr bedellerle ithal ettiğimiz borak karbürü Bandırma tesislerinde üretir hale geleceğiz. Sonunda ayar zincirinin tamamına erbap olacağımız imkanlara da kavuşmuş olacağız. Soruyorum; boru madenden çıkarıp ihraç geçmek nerede, munzam zer eser haline getirip ayar katıp ihraç geçmek nerede? Aradaki devasa farkı görüyorsunuz.”

Vekil Dönmez, biraz 100 dolar mertebesinde satılan cevheri demin borak karbürde ihtimal 30 bin doların üstünde, bugün temeli atık ferroborda de tonunun 8-10 bin dolar aralığında satılacağını kaydetti.

Dönmez, borak karbürün arkası sıra lityum üretim tesisi amacıyla da kolları sıvadıklarını anlattı.

İki sene önceki dünyada ilk kez nakit borak atıklarından lityum üretimine Eskişehir Kırka’daki uçman tesislerde başladıklarına değinen Dönmez, “Lityum üretimi Eti Maden’deki arkadaşlarımızın 3 almanak AR-GE faaliyetlerinin ürünü. Yüzdelik 100 Eti Eroin’e başmaklık aynı yöntemle dünyada ilk defa mergup bu maharet yardımıyla atıklardaki bor ve lityum ayrıştırıldı. Yıllardır atık kendisine depoladığımız ürünlerin içindeki lityumu gabi kazanma becerisi ve yeteneğini kazandık.” bilgisini verdi.

Hitit Maden’in bu istihsal yönteminin patentini almak için ilişkin kurumlara müracaat yaptığını aktaran Dönmez, konuşmasını şöyle sürdürdü:

“Milletimizin hikayesi imkansız denilen yerde başlar. Budun adına yeryüzü sevmediğimiz söz ihtimal birlikte imkansız. Şayet inanıyorsak başaramayacağımız tek molekül bulunmayan. İşte lityumun üretilmesi üstelik buna bildirme güzel örneklerden biri. Yıllık 10 titrem istihsal kapasiteli pilot tesisimizin açılışını Sayın Cumhurbaşkanımızın katılımlarıyla yapmıştık. Tayyareci tesisimizde sınai üretim için lüzumlu hep aşamaları tamamladık. Bu yıl içerisinde inşallah biri Eskişehir Kırka’bile, biri yeniden Bandırma’bile koyulmak için mecmu 700 ton kapasiteli iki yeni lityum tesisimizin temelini atacağız. Son yıllarda yerel teknolojimizin gelişmesiyle alay malay lityuma rica balaban oranda arttı. İthalat tarafından karşıladığımız tıpkısı im. Hele ki Kovid döneminde biliyorsunuz tedariki üstelik berenarı print karşılanan tıpkı üründü. Lityum ithalatına yılda 35 milyon dolar ödüyoruz. Ülkemizin yıllık lityum ihtiyacı ortalama 1200 ila 1300 ton ortada değişiyor. Tekmil yetenek çalışacak lityum tesislerimizde inşallah ihtiyacımızın yarısından fazlasını imdi yerel üretimle karşılayacağız. Canlı cihazlar, tabletler, bilgisayarlar ve domestik otomobilimiz başta girmek üzere uslu teknolojilerde yerlilik oranımızı bu şekilde artıracağız.”

“İleri uygulayım bilimi ürünlerde domestik istihsal eşsiz yer elementleri kullanacağız”

Vekil Fatih Dönmez, bulunmaz arazi elementlerinin üretimiyle ait bakir tıpkı adım attıklarını, bunun hikayesinin birlikte lityum kabil eskilere dayadığını belirtti.

Eskişehir’in Beylikova ilçesi Kızılcaören mevkisinde 2011’üstelik önceki sondajı yaptıklarını anımsatan Dönmez, “Yapılan analizler sonucu sahada 694 milyon titrem nadir yerey elementi rezervi keşfettik. Bu keşifle Beylikova sahamız, rezerv miktarı açısından dünyanın genişlik nazik ikinci çekince sahası namına kayıtlara geçti.” dedi.

Rezervi bulup üretmekten daha eşsiz olanın, bu rezervleri ara ve dudak ürüne dönüştürecek organizasyon yatırımlarını fayrap etmek olduğunu vurgulayan Dönmez, sözlerini şöyle bitmeme etti:

“Burada dahi öncelikle üretim imkanını görebileceğimiz uçucu tesisi mensur edeceğiz. Burada kıymetli arazi oksitlerinin istihsal optimizasyonunu test edeceğiz. Daha evvel bu çalışmaları laboratuvar içre AR-GE çalışmaları çerçevesinde gerçekleştiriyorduk. Hamdolsun buradan müspet sonuçlar aldık. Çıktı pilot tesisimizin nesir aşamasına geldik. Uçucu tesisimizi inşallah bu yıl içerisinde devreye alacağız. İlk etapta bu tesiste, yıllık 1200 titrem cevher işleyeceğiz. Uçman tesisten aldığımız test sonuçlarına bakarak dahi sınai bünye yatırımına başlayacağız. Endüstriyel tesiste dahi almanak 570 bin ton töz işleyerek, 10 bin titrem kıymetli yerey oksitleri, 72 bin ton baritin, 70 bin titrem florit ve 250 ton toryum üreteceğiz. Daha Çok demirkapan, rüzgar türbin motoru, elektrikli şalter motoru, roket füze parçaları, uçak, helikopter ve roket motoru, buhar ve gaz türbinleri, lazer ve peyk sistemleri üzere ileri uygulayım bilimi ürünlerde evcil istihsal nadir arazi elementleri kullanacağız.”

“Ferrobor üretiminin arkası sıra bu alanda rakipsiz olacağımıza inanıyoruz”

Icra Vekili Dönmez, bugün borak cevherinde ek derece odaklı eskimemiş aynı tesisin daha temelini attıklarını bildirerek, ati teknoloji ürünlerde makbul ferroborun özellikle çeliğe eklendiğinde mukavemetini artırdığını aktardı.

Türk çeliğinin dünyada kalitesiyle ünlü olduğunu kaydeden Dönmez, şu ifadeleri kullandı:

“İnşallah ferrobor üretiminin ardından bu alanda rakipsiz olacağımıza inanıyoruz. Polat üretiminin beraberinde neodiyum mıknatıs, transformatör çekirdekleri, otomobillerin polat aksamları, esrar enjeksiyon dökümleri üzere zorlu çok alanda ferrobor kullanılıyor. Antrparantez tababet elektroniği ve eş elektronik eşyaların üretiminde bile bati yerine geçer not tıpkı gereç. Ferrobor üretimi bu teknolojilerin üretimi ve yerlileştirilmesi namına kocaman tıpkısı vergi sağlayacak bizlere inşallah. Fabrikamız yıllık 800 titrem üretim kapasiteli olacak. İnşallah önümüzdeki yılın bu aylarında hedefimiz Bandırma’nın kurtuluşunun olduğu 17 Eylül’e bu tesisi iaşe etmek. İnşallah bilcümle birlikte o günleri görürüz. Bu tesisimizde 100 vatandaşımızı bile istihdam edeceğiz. Ferrobor tesisimizin oylumlu tıpkısı özelliği henüz var. O de yatırımımız aynı zamanda uygulayım bilimi transferini de içeriyor. İnşallah ilerleyici zamanlarda buradan elde ettiğimiz tecrübelerle bu teknolojinin yerlileşmesinde de balaban adımlar atacağımıza inanıyorum.”

Dönmez, hep gayretlerinin evcil üretim amacıyla olduğunu anlatarak, “Türkiye’nin potansiyeli ve eş oldukları arasında. Elan fazlasını yapabileceğimiz üstelik biliyoruz. Çünkü bizim aynı idealimiz var. Gelecek çağ, Türkiye yüzyılı olacak. Ati asır, Türkiye’nin temas alanda varlığını hissettirdiği bir yüzyıl olacak. Bugün yapılan bilcümle bu enfrastrüktür yatırımları, bütün bu dev projeler bugünden yarına geleceğin Türkiye’si amacıyla.” diye niteleyerek konuştu.

Enerjiden ulaştırmaya, sanayiden teknolojiye kadar yaptıkları hep bu yatırımların meyvelerini toplayacakları günlerin kapıyı çalmaya başladığını vurgulayan Vekil Dönmez, “Türkiye, önceki yıllarda uran 2.0’ları, 3.0’ları kaçırdı amma bundan sonraki trendlerin belirleyicisi durumunda olacak. Gücümüz bile altyapımız de özgüvenimiz üstelik imkanlarımız de eş gücümüz üstelik var. İnşallah bu dev adımlarla herhangi bir alanda özlük temiz yeterliliğini sağlamış, milli bağımsızlığını enerji bağımsızlığıyla maden bağımsızlığıyla uygulayım bilimi bağımsızlığıyla perçinlemiş aynı Türkiye olacak.” değerlendirmesinde bulundu.

“Cumhurbaşkanımız başladığı tek işi yarıda bırakmamıştır”

Cumhuriyet tarihinin sunu nazik içtimai ev projesine da değinen Nazır Dönmez, sözlerini şöyle tamamladı:

“Son günlerde biliyorsunuz sosyal konut projesi tartışılıyor gündemde. Birileri üstelik artık ‘İşte bunların temellerini atacaklar ama acaba bitecek mi?’ diye niteleyerek milletin kafasını karıştırmaya çalışıyorlar. Elan geçmiş de 1 milyonun üstünde toplumsal konutu bu hükümet vatandaşıyla ılımlı, yetersiz gelirli vatandaşıyla buluşturdu, 250 bini bile buluşturacağız. Unutmayın, Cumhurbaşkanımız başladığı tek işi yarıda bırakmamıştır. İki sene önce bittabi burada borak karbürün temelini attık, demincek işte önümüzdeki aylar içerisinde inşallah devreye alacağız. Bugün temelini attığımız ve atacağımız tesisleri dahi tıpkı şekilde yapacağız. Tığ bu soy eleştirileri yer yağı gaz ararken de duymuştuk. ‘Arayamazsınız.’ dediler, aradık. ‘Bulamazsınız.’ dediler, bulduk. Şimdi üstelik ‘Çıkartamazsınız.’ diyorlar. Tığ üstelik dedik kim ‘Nasıl bulduysak anca çıkartacağız.’ Sabredin 2023’te özlük gazımızı insanımızla buluşturacağız Allah’ın izniyle.”