Eskişehir Büyükşehir Belediyesi (EBB) Başkanı Yılmaz Büyükerşen, Türk kadınına seçilmiş ve seçilme hakkı verilmesinin sene dönümünü yayınladığı tıpkısı mesajla kutladı. Başkan Büyükerşen, “Türk kadınına güzel ve seçilme hakkının verilmesinin 88’inci yılını kutluyor, cemi kadınlarımızı haklarını sonuna büyüklüğünde korumaları amacıyla, onları sonuna kadar desteklediğimi bilmelerini istiyorum” dedi.

EBB Başkanı Büyükerşen, 5 Aralık 1934’te Türk kadınına güzel ve seçilme hakkı verilmesinin 88’inci yılını, yayınladığı bir mesajla kutladı. Büyükerşen’in mesajı, şöyle:

“1930 yılından itibaren çıkarılan ayrımsız sıra yasa ile evvel Belediye seçimlerine katılma, bilahare köylerde muhtar olma, akbaba meclislerine seçilme hakkı maruf kadınların mebus güzel ve seçilme hakları, 5 Çatlak 1934’te Anayasa ve Seçim Kanunu’nda yapılan kanun değişikliği ile tanındı. 88’nci yılı mutlu olsun. Türkiye’deki kadınlar milletvekili olabilmek üzere geçmiş adımı 1923’te atmışlardı. Bu kadem, kadınların 1923 yılında Nezihe Muhiddin önderliğinde geçmiş eş partisi ‘Kadınlar El Fırkası’nı ihdas isteğidir. Fakat 1909 Seçme Kanunu sebebiyle bu parti kurma girişimi, Kadınlar El Fırkası’nın Türk Kadınlar Birliği adlı derneğe dönüşmesi ile sonuçlanmıştı.

1924 Anayasası hazırlanırken kadınların saylav berceste ve seçilme hakkına ehil olması gündeme geldi ancak TBMM umumi kurulunda bu hakların sadece erkeklere tanınması fikri sakil bastığından kadınlar siyasal hukuk sağlayamadılar. Lazım yasal değişiklik 1934 yılında, Cumhurbaşkanı Atatürk’ün isteği ile Başbakan İsmet İnönü ve 191 milletvekilinin sunduğu Kanunuesasi ve Intihap Kanunu’nda ayrım yapılmasını öngören yasa önerisi sonucu gerçekleşti. Teklif, 5 Açıklık 1934’te Meclis’te görüşüldü. Yapılan oylamada, 317 üyeli Meclis’te, oylamaya katılan 258 milletvekilinin tamamının oyuyla başkalık önerisi akseptans edildi. Anayasanın 10. ve 11. maddeleri değiştirilerek gelişigüzel kadına 22 yaşında latif, 30 yaşında seçilme hakkı verildi. Bu temel değişiklikleri çerçevesinde İntibah-ı Mebusan Kanunu (Saylav Seçimi Kanunu)’nda 11 Mabeyin 1934’te yapılan tadilat sonucu anayasada maruf haklar intihap kanunuyla birlikte düzenlendi. Yasanın çıkmasının peşi sıra 7 Fasıla 1934’te, Türk Kadınlar Birliği İstanbul’birlikte Beyazıt Meydanı’nda büyük ayrımsız kutlama mitingi ve Beyazıt’tan Taksim’e tıpkısı reviş düzenledi.

“BÜTÜN KADINLARIMIZI, HAKLARINI SONUNA BÜYÜKLÜĞÜNDE KORUMALARI İÇİN DESTEKLİYORUM”

Türkiye’bile kadınların katıldığı ilk umumi seçimleri, 8 Şubat 1935 yılında yapılan TBMM 5. devir seçimleridir. Bu seçimlerde 17 avrat saylav TBMM’ye girdi. 1936 yılı başında boşalan milletvekillikleri amacıyla yapılan küşayiş seçiminde emekli hoca Hatice Özgenel’in Çankırı Milletvekili yerine seçilmesiyle meclisteki kadın milletvekili sayısı 18’e bundan sonra. Yukarıdaki bilgiler, zaman bilimsel takvimin lacerem işlediğine müteveccih bilgileri kapsamaktadır. Günümüze gelirsek; Türk kadını güzel ve seçime hakkını, Avrupa’nın mukavim haddinden fazla ülkesinden daha geçmiş kazanmıştır. Bu, Atatürk’ün kadına verdiği önemin ve değerin yanı sıra, topumun yarısını oluşturan kadınların iradeleri dışında gerçekleşecek tıpkısı seçimin, asla o toplumun tamamının iradesini göstermeyeceğini haddinden fazla gür anlamış bir önder olduğunun üstelik göstergesidir. Günümüze gelirsek; bugün Türk kadını, hem ünsiyet, hem kentlileşmiş yasa, hem toplumsal türe ve sorumluluklar hem birlikte yontu anlamında erkeklerle denk haklara sahip olmalarına rağmen, hala adi görülmekte, dışlanmakta ve iki paralık yurttaş muamelesi görmektedir. Bu, akseptans edilebilir tıpkısı madde değildir. Emretmek kim, Atatürk’ün 5 Aralık 1934’birlikte seçilmiş ve seçilme hakkını verdiği kadınlarımızın mücadelesi hala bitmeme ediyor. Bu, Temel ve yasalar özünde gerçekleştirdiğimiz ilerlemenin topumun geneline özlük etmediğinin göstergesidir. Bu ilerlemenin ayrımsız takım uca söylemlerle, hamasi nutuklarla gerçekleşmeyeceği birlikte ortadadır. Kadının, kıtipiyoz yurttaş statüsünde görülmesi, tek görevinin evinde çocuklarına bakmak ve eşinin ihtiyaçlarını durdurmak olduğu düşüncesi ve inancı, bu ülkenin geleceğini tehdit fail yeryüzü mehabetli unsurlardan biridir. Bu düşünce ve düşüncelerle, Türk kadınına berceste ve seçilme hakkının verilmesinin 88’inci yılını kutluyor, tamam kadınlarımızı haklarını sonuna kadar korumaları amacıyla, onları sonuna büyüklüğünde desteklediğimi bilmelerini istiyorum.”