Bartın’ın Amasra ilçesindeki 41 işçinin hayatını kaybettiği beyaz zehir ocağında Say ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı uzmanlarınca gerçekleştirilen ve patlamadan 3 dönem önceki tamamlanan denetimlerde 19 mevzuata aykırılığın tayin edildiği, 16’sının denet esnasında giderildiği, mütezayit 3’ü amacıyla yönetsel mal cezasının önerildiği bildirildi.

Amasra ilçesinde 14 Ilk Teşrin’birlikte meydana mevrut eroin kazasının tüm yönleriyle araştırılarak benzer kazaların önlenmesine müteveccih tedbirlerin belirlenmesi amacıyla kurulan TBMM Araştırı Komisyonu, DÜRÜST Öğür Kayseri Mebus Taner Talih başkanlığında toplandı.

Toplantının başında her partiden benzeri milletvekiline alay veren Şans ile CHP İzmir Mebus Kani Beko’nun konuşmasının ardından alay talip CHP Zonguldak Saylav Deniz

Yavuzyılmaz arasında yavuklu ağız dalaşı yaşandı.

Zonguldak’ın Kilimli ilçesinde hususi beyaz zehir ocağında meydana gelen ve 4 işçinin yaralandığı kazayla ait bölgenin milletvekili olarak söz ahzetmek istediğini tamlayan Yavuzyılmaz’ın, “Burada alay vermeniz amacıyla henüz kaç kişinin ölmesi gerekiyor?” sözlerine Yıldız, “Okkalı olun, haddinizi bilin. Sorduğunuz sorunun ne derk geldiğini bilin. Kameralar karşısında müşavere isteğinizi anlıyorum ama bu kabil işleri ayrıksı yerde yapabilirsiniz.” sözleriyle reaksiyon gösterdi.

“Gelişigüzel 4 çalışandan biri herhangi bir sene kaza geçiriyor”

Komisyonda, Çalışma ve Sosyal Asayiş Bakan Yardımcısı Adnan Ertem ile Delalet ve Denet Başkanlığı yetkilileri madenlerdeki denetimlerle ilgili sunum yaptı.

İş Başmüfettişi Alpaslan Kılıçarslan, madenlerde kaza sayılarının çokça fazla olduğunu ve muhalif kömür madenlerinde temas 4 çalışandan birinin seçme sene kaymakamlık geçirdiğine dikkati çekerek, madenlerde değme yıl programlı ve programsız periyodik aralıklarla denetleme yaptıklarını söyledi.

Türkiye’birlikte enerjik kendisine çalışan, 5 yaşama ve üzerinde işçiye cemaat 117 yer altı kömür madeni bulunduğunu ve madenlerde değme yıl 1000’e yakın denet yaptıklarını anlatan Kılıçarslan, teftişler sonucunda geçen sene 337, bu sene da şu temel büyüklüğünde 225 yönetsel para cezası önerdiklerini vurguladı.

Kılıçarslan, güzeşte yıl tüm sektörlerde 15 bin aksiyon yeri denetiminde 64 milyon 569 bin lira para cezası uygulandığını aktararak, “Geçen sene 1000 madende denetleme yapmışız. İdari servet cezalarının üçte birini madenlerde uygulamışız. Herhangi Bir yıl teftiş yapmamıza karşın iyileştirmeler yapılmadığı üzere yönetsel mülk cezaları uyguladık. Muhalif kömür madenlerinde tayin ettiğimiz hususların yarısının giderilmediğini görüyoruz. Programlı teftişlerimizde normalde muallel hususların giderilme oranı yüzde 95’tir ama hilaf kömür ocaklarında yüzdelik 50’ye andıran giderememe yahut gidermeme oranları var.” bilgisini verdi.

Uymaz kömür madeni teftişlerinde yer haddinden fazla karşılaştıkları eksiklikleri anlatan Kılıçarslan, sözlerine şu şekilde sürdürdü:

“Giderilmeyen hususların önce sırasında tahkimatın yarım olması var. Şişko ölümlerin birlikte çok çok gündeme gelmeyen tekli ölümlerimiz var. Bunlar göçükler, tahkimat sebebiyle oluşan kazalar. Burada iri bire bir ayıp olduğunu görüyoruz. Bildirme çok giderilemeyen noksanımız bu. Peşi Sıra mekanik, elektrikli ekipman ve tesislerin gelişigüzel parlamaya etken kaçınan nitelikte olması gerektiğine ilişkin tespitler var. Sonradan de havalandırmaya ilgili merkezi doğal gaz strateji sensörlerinin kalık olması ya birlikte tek olmaması hususu var.”

“İşverenin gidermediği tıpkısı mevzuata ihtilaf var”

Patlama dolayısıyla 41 işçinin hayatını kaybettiği Amasra Eroin Müessesesini herhangi bir sene ahenktar namına denetlediklerinin altını çizen Kılıçarslan, şunları kaydetti:

“Amasra Eroin Müessesesinde en son kazadan önce 5-11 Ilk Teşrin tarihleri arası bir denetimimiz var. Bu denetimde 19 mevzuata tehalüf tespit etmişiz. Bunların 16’sı teftiş esnasında bertaraf, küsurat 3’ü amacıyla ise yönetimsel para cezası önerilmiş. Şu dakika ifade değerlendirme aşamasında ama yaklaşık 220 bin lira civarında idari nakdî ceza çıkıyor. Gelişigüzel yıl faziletli miktarlarda nakdî ceza görüyoruz. Mevzuata aykırılık çalıştıran marifetiyle giderilmediği devir katlayarak para cezası uyguluyoruz. Bu işletmede yazdığımız mevzuata aykırılığın ikisi dahi esbak teftişlerden geliyor. Gerçekte işverenin gidermediği benzeri mevzuata muhalefet var.”

Kılıçarslan, Amasra Eroin Müessesesinde 2015 yılında oksijen ve müvellidülma sülfür sensörünün bulunmaması ile bataklık gazı değerlerinin merkezi doğal gaz izlem sistemi vasıtasıyla pusat altına alınmaması dolayısıyla üretimi durdurma kararı verdiklerini fakat işverenin itirazı üstüne mahkemenin, ehlivukuf raporu doğrultusunda durdurma kararını kaldırdığını; 2018 yılında eş eksikliklerden yağlık verilen durdurma cezasına müteveccih itirazın bu kez mahkemece reddedildiğini söyledi.

Kılıçarslan, “Serencam teftişte tayin edilen 3 konuda mevzuata muhalefet var. Havalandırmanın yönünü aksi çevrilecek özellikte olmaması, neşelilik ekipmanlarının lüzumlu özellikte olmaması. Yani tıpkı gaz deşarjı olduğunda oradaki elektrikli ekipmanların patlamaya sebep olmaması gerekiyor. TTK’da bunun muadili ekipmanlar var.” ifadelerini kullandı.

“Denetimlerin peşi sıra ehliyetli sonuçları alamıyoruz”

Sunumun arkası sıra yarkurul üyeleri Nazır Yardımcısı Ertem ve beraberindekilere sorular yöneltti.

Ertem, Soma ve Ermenek’teki beyaz zehir kazalarından sonraları alelhusus iştirakçi sağlığına yönelik tedbirlerin arttırıldığını ve bugüne büyüklüğünde olumlu sonuçlarının görüldüğünü belirterek, akıbet 8 yıllık süreçte iş kazalarında hayatını kaybedenlerin sayısının azaldığını rapor etti.

Mevzuatta fark yapılması gerekiyorsa Vekâlet adına yardım sunmaya amade olduklarını aktaran Ertem, “Seçkin tecrübe eksantrik benzeri önlemi yanında getiriyor. Buna de biz bigane kalamayız. Mevzuatımızın yeterli olduğu, denetimlerin yapılması noktasında duygunluk gösterildiği fakat denetimlerin arkası sıra tam sonuçları alamadığımız kabil tıpkı uzanım var. Acep burada caydırıcılıkla ilgilendiren tıpkısı sorun mi var? Caydırıcı olma noktasında ya para cezalarını daha aşkın yapacağız ya dahi üretimi durdurmaya ait tedbirlere bambaşka eksiklikleri da alacağız. İlgili bakanlıklarla bunu müşavere ederek şüphesiz bire bir çözüm getirilebilir, hangi yapılabilir, onları yapacağız. Amasra kazasından sonra böyle aynı çalışmamız olacak.” diye niteleyerek konuştu.

Ertem, kazanın neden yaşandığı konusundaki soruya, “Hepimizin üstünde durduğu havalandırmayla alakalı eksikliğin, tali havalandırma ünitelerinden birisinin bağlantısının olmadığını ve sıkı olduğuyla müteallik benzeri tespit var. Bu tespit, Himmet Bakanlığımızın tespiti olarak bizde üstelik var. Kazadan 3 gün evvel bitirdiğimiz denetimimizde bu şaibe tayin edilmiş ancak bunun üretimi durdurmayı gerektirecek düzeyde olmadığına ilgili de aynı öngörümüz var.” yanıtını verdi.

Ertem, kaymakamlık öncesinde metan gazı oranının 2’nin üzerine çıktığı yönünde aynı raporlarının olmadığını sözlerine ekledi.