AKDENİZ Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Özlenen Özkan ve Türkiye’nin ilk beniz, koşa kol ve acıma nakillerini gerçekleştiren Prof. Dr. Ömer Özkan, ‘Organ Nakli Günleri 40’ıncı Yıl Sempozyumu’nda, ABD’deki hayvandan insana uzuv nakline ait çalışmaları gündeme getirerek AÜ bünyesinde oluşturulacak ‘Malumat Vadisi’nde bu konularda laboratuvar çalışmalarının yapılacağını açıkladı.

AÜ, Türkiye Organ Aktarımı Kuruluşları Koordinasyon Derneği (TONKKD), Türk Hepato Pankreato Bilier (HPB) Cerrahi Derneği ve Organ Aktarımı Koordinatörleri Derneği (ONKOD) aracılığıyla 17-18 Aralık’ta Prof. Dr. Tuncer Karpuzoğlu anısına ‘Organ Nakli Günleri 40’ıncı Sene Sempozyumu’ Antalya’de düzenleniyor. Sempozyumun açılışına AÜ Rektörü Prof. Dr. Özlenen Özkan, Sağlık Bakanlığı Nesiç, Organ Nakli ve Diyaliz Hizmetleri Dairesi Başkanı Dr. Fatih Kacıroğlu, Antalya İl Esenlik Müdürü İsmail Başıbüyük, AÜ Organ Nakli Gestalt Müdürü Prof. Dr. Bülent Aydınlı, Türkiye’nin önceki yüz, dal ve rahim nakillerini özne Prof. Dr. Ömer Özkan ve Türkiye genelinden bu alandaki uzmanlar katıldı. AÜ Organ Aktarımı Dalan Müdürü Bülent Aydınlı, hat adına 1982-2022 yılları arasında 5 bin 216 böbrek, 744 uykuluk, 113 önsezi, 78 pankreas ve 12 kompozit nesiç nakli ve bu 40 yıllık süreçte 6 bin 163 hastaya uzuv ve nesiç nakli yapıldığını açıkladı. Prof. Dr. Aydınlı, bu sene da 207 böbrek, 51 uykuluk nakli yaptıklarını kaydetti.

İl Esenlik Müdürü İsmail Başıbüyük, Antalya’nın 2016 yılına kadar Türkiye’bile yer faziletli organ nakli gerçekleştirilen mıntıka koordinasyon merkeziyken, az buçuk kötü indiğini, pandemi sürecinde dahi aza nakillerinde gösterişli eksilme yaşandığını anlattı. Başıbüyük, Güzeşte yılki PNP oranlarımız 3,69’du. 2022’dahi ise durumun önemini anlatmaya çalıştık ve çabucak bizim tarafımızla ilişik değil. Ailenin inandırma edilmesi, bizle bu arada işin içinde Diyanet’in birlikte yürüyor olması gerekiyor. Hocalarımızın aileyi ikna ika noktasındaki desteğiyle bu arada şu anki PNP oranımız 5,54’e imdi. Umarım, 2023 bu anlamda çokça elan mübarek tıpkı yıl peki ve bekleyen hastalarımıza şifalar verecek daha ongun noktalara taşıyabiliriz dedi.

AÜ Rektörü Prof. Dr. Özlenen Özkan, AÜ Organ Aktarımı Merkezi’nin lüzum ilk karaciğer ve ihtisas gerekse önce muhtelit nesiç nakilleriyle hem dünya hem Türkiye’dahi işaret haline geldiğini belirterek, 40 yılda şu esas büyüklüğünde 6 bin 163 uzuv ve nesiç nakline ulaşıldığını anlattı. Örgen naklinin bundan ahir süreçte tıbba haddinden fazla ağır sıklet cephe vereceğini tamlayan Prof. Dr. Özkan, immünolojisiyle alelhusus ve karma doku nakilleriyle ayrı valör içerdiğini kaydetti. ABD’üstelik gördüğü kullanılmamış araştırmalardan bahseden Prof. Dr. Özkan, Tığ hala hizmet sunucusuyuz, bibi araştırmada olmamız gereken yerde değiliz. Ben neyi kıskandım, bundan sonraki proses nereye gidiyor Gördüğüm kadarıyla hayvanlardan insanlara olacak nakillere gidiyor. İmmünolojiyi kuşkusuz ekarte edebiliriz, onlara gidiyor. Bunda az buçuk kafasız kaldığımızı düşünüyorum ve bu anlamda Ömer hocayla biraz projemiz oldu. İki gündür Ankara’üstelik en üst düzeyde görüşmeler yaptık. Esenlik Bakanlığı ve hükümetin desteği olmadan bunu yapmamız mümkün değil, çokça teşekkür ediyorum destekleyeceklerini anlatım ettiler dedi.

RAHİM NAKLİNE GÜÇ TALEP

Türkiye’nin evvel yüz, çift kol ve dünyanın ilk rahim nakli ameliyatlarını gerçekleştiren AÜ Tababet Fakültesi Plastik, Rekonstrüktif ve Beğenilen Cerrahi Ana Selen Dalı’ndan Prof. Dr. Ömer Özkan, ‘Kompozit Doku Nakilleri’ başlığıyla kongredeki geçmiş sunumu yaptı. Şu anne kadar 12 muhtelit doku nakli yaptıklarını ve bu ameliyatların süreçlerini anlatan Prof. Dr. Ömer Özkan, dünyada önce kendisine literatüre giren önceki merhamet nakli ve arkası sıra ikincisi ve ikisinden bile doğumu gerçekleştirilen bebeklerin son durumları için da bilgiler verdi. İlk doğumdaki bebeğin 2,5 yaşında, haziran ayında 1700 gram doğan bebeğin de şu anda 4 kiloya ulaştığı ve herhangi bir ikisinin de dimdik olduklarını dile getirdi. Dünyada 5 bin kadının birinde acıma olmadığını tamlayan Prof. Dr. Özkan, Bahtiyar benzeri evlilikleri varsa çocuk istiyorlar. Amma sırtçı analık hem kültürümüzde hem yasalarımızda yasak. Dünyanın türlü yerlerinde yapılıyor veya çocuk edineceksiniz. Listelerimize bakınca bununla ilgili dünyanın birçok yerinden, hele bile Avrupa ülkelerinden çokça sayıda referans var. Binin üstünde kaydımız var dedi.

‘KIKIRDAK DIŞINDA ÜRETİLEN DOKU DAHA YOK’

Aza nakli ihtiyacına müteveccih mahiyet hücre ve organ üretimine doğru gidildiğine ilgi calip Prof. Dr. Özkan, Moleküler düzeyde bizim bile işin içine kesinkes girmemiz gerekir. Giriyoruz amma dışarısı büyüklüğünde değil. O çokça önemli, dünyada böbrek dokusu, idrar torbası dokusu, duygu dokusu bile birebir üretildi. Ama bunları bizim bildiğimiz damarsal yapıların entegrasyonunda mesail var. Kemik, kıkırdak üretildi ama bizim nakledeceğimiz ölçüde kıkırdağın dışında benzeri nesiç henüz üretilemedi. Sempozyumun asıl temasının gelecekte ne olacak, hangi yapacağız, geride kalmayalım, önde kuşkusuz ilerleriz konularında vurgulamaları yapmaya çalışıyoruz diye konuştu.

‘TRENİ KAÇIRMAYALIM, DİYE UYARIYORUZ’

Hayvanlardan aktarım gündemine ilgili konuşan Prof. Dr. Özkan, şöyle bitmeme etti

Treni kaçırmayalım diye niteleyerek uyarıyoruz. Laboratuvar çalışmalarına derece vermek gerekiyor. Bu nakillerin emin ilaçlarla yapılması ve insanların uzuv nakline ihtiyacı. İki almaşık var. Organ havuzu bir iki, evet canlıdan fora etmek zorundayız evet bile kadavra organları beş on. Bunları bittabi artırabiliriz, aza üretilebilir mi gelecekte veya eksantrik canlılardan yahut başka nev bu organların ömrü uzatılabilir mi Naklettiğiniz dokular üzere birlikte ilaçları kullanıyorsunuz ve yan etkileri var, bunları azaltabilirsiniz. Bunlarla ilişkin icraat yazmak gerekiyor. Bulduğunuz organı gür görmek, organ bulamıyorsanız birlikte alternatifleri neler olanaklı Dünyada aha hayvanlardan insanlara organ aktarımı üzere konular var. Bununla ait daha çok er çevrim ama bu tetkikat takkadak cerrahi, şanlı şeyler değil, elverişsiz, nano şeylere akıllıca ağmak gerekiyor. Moleküler düzeyde araştırma fora etmek gerekiyor. Genetik ve immünolojik icraat yapacağız.

BİLİM VADİSİ’NDE ARAŞTIRILACAK

Bu çalışmaları fethetmek için üstelik AÜ kampüsü içinde kurulma çalışmalarına başlanan ‘Bilgelik Vadisi’ projesine meni eden Prof. Dr. Özkan, Bilimsel Düzlük oluşturmaya çalışıyoruz. Bu konuda hem Afiyet hem Maliye bakanlıklarımız hem da Cumhurbaşkanı’mızın bilgisi kadar desteklerimizi aldık. Görüşmelerimizi bütün bu konuda yapıyoruz, benzeri ‘Haber Vadisi’ tasarlamak amacıyla, hatta ihalesi oluşturuldu. Altyapı oluştururken, burada düz takanak insanları de oluşturmaya bile çalışıyoruz hem sıkıntılı içi hem ev dışından, bununla ilişik güç şekilde çalışıyoruz. Asıl teması araştırma üstüne, yani aynı domuzun kalbini, karaciğerini alıp da nakledemiyorsunuz, bunu elbet yapacaksınız ya üstelik ahenkli olmayan tıpkı dokuyu kuşkusuz tınlamalı ayla getirebilirsiniz, bu icraat laboratuvarda yapılacak. Bunun için altyapıyı oluşturmamız gerekiyor. Bilimin her aşamasında olduğu kadar bunu üstelik boşlama etmemek gerekiyor dedi.