Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü, ayçiçeğinde mahsul kayıplarına öğün açan köse hastalığına (mildiyo) faziletkâr dayanabilen 3 eskimemiş melez ayçiçeği çeşidi geliştirdi.
Edirne’deki 100 dekarlık gün çiçeği deneyim arazisinde sürdürülen çalışmalarda hastalıklara alın dayanıklı ve faziletkâr mübarek enva geliştirmek amacıyla araştırmalar yapılıyor.
Türkiye’deki günâşık ıslah çalışmalarının koordinatörlüğünü tay tay arabası Trakya Zirai Araştırma Enstitüsü, değme yıl tahminî 20 bin genetik malzeme üstünde faaliyet yaparak birinci sınıf performans gösteren çeşitleri tescile sunuyor.
Enstitüde yapılan çalışmalar neticesinde köse hastalığına erdemli dayanabilen “ŞAN 2259”, “UNVAN 2239” ve “TR 2242” çeşitleri geliştirildi.
Üretimi yapılan kullanılmamış enva değişik sübvansiyon projeleriyle talih genelinde çiftçilere dağıtıldı. Kullanılmamış çeşitlerin deneyim arazilerindeki performansının üreticilerin arazilerinde bile gözlendiği ve bu sene ayçiçeği tarlalarında dokunaklı adına köse hastalığına alın metanet gösterdiği tayin edildi.
Hedef eli nimetli çeşitleri ortaya çakmak
Trakya Tarımsal Araştırı Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek, AA muhabirine, rüçhan amaçlarının etraf gündöndü melez düzelti çalışmalarını başarıyla yürütüp, verimli enva ortaya sezmek olduğunu söyledi.
Tülek, düzelti çalışmalarının arazide ve laboratuvarda yapılan teferruatlı araştırmaları kapsadığını, eskimemiş bire bir tür geliştirmenin sayı farkı 7-8 yılı bulduğunu tabir etti.
Yüksek verimin birlikte hastalıklara müsamahalı çeşit geliştirmenin önemine değinen Tülek, şunları kaydetti:
“Öncelikle efdal bol enva üretmeyi arzuluyoruz. Esasen çeşitlerimiz köse hastalığına cebin efdal derece toleranslı almak zorunda. Bunun birlikte canavar otuna (orobanş) alın üstelik çeşitlerimizi test ediyoruz. Bu kapsamda 2002 yılında eskimemiş 3 üç çeşidimiz yöre plana bundan sonra. Bunların üretimleri gerçekleştirildi ve şu anda rençper tarlalarında da bir zamanda değişik projeler kapsamında üretimi yapılmakta. ‘ŞÖHRET 2259’, ‘UNVAN 2239’ ve ‘TR 2242’ çeşitlerinin performansları süfli faziletli. Yüzde 75 armağan desteğiyle Türkiye’nin seçkin yerinde bu çeşitlerin ekimi yapıldı.”
Yeni çeşitler köse hastalığından etkilenmedi
Tülek, enstitüde geliştirilen ve tescili yapılan hibrit günâşık çeşitlerinin Türkiye’nin her yerinde ekildiğini dile getirdi.
Bazı çeşitlerin Rusya ve Ukrayna kabil ayçiçeği üretiminde önde mevrut ülkelerde tescil edilerek ekildiğini anlatan Tülek, “Amme-özel sektör gelişim birliğinde kolektif projeler yürütüyoruz ve enva geliştiriyoruz. Geliştirdiğimiz enva tamamen evcil ve milli imkanlarla geliştirildi. Amacımız rakiplik düzeyi efdal çeşitleri geliştirmek.” diyerek konuştu.
Trakya’dahi bu sene er çevrim ayçiçeğinde köse hastalığı salgını yaşandığını anlatan Tülek, şunları kaydetti:
“Bu dönemde epidemi (müstevli) olan bölgelerde enstitümüz eliyle geliştirilen ve ekimi yapılan yıpranmamış 3 çeşitte köse hastalığı görülmedi. Yani bu epidemi koşullarında hastalıktan etkilenmediğini gördük. Yani bu çeşitlerimiz doğrusu düzeltme programında. öncesinde köse hastalığına karşı da filhakika test ediliyor. Bu aşamalardan geçtikten sonradan tığ bunu tecile sunuyoruz. Bu çeşitlerimizin faziletli derecede köse hastalığına liberal olması çok iri tıpkı yarar. Biliyorsunuz epidemi olan yerlerde hastalığa yakalanan yerlerde birçok dikici mahsulünü uydurmak zorunda kalmıştı. Tolerant çeşitleri ektiğiniz takdirde arz azından bu kabil kontra durumları dahi bertaraf etmiş oluyorsunuz.”
