Ticaret Bakanı Mehmet Muş, İhracatı Geliştirme Anonim Şirketinin (İGE AŞ) bugüne büyüklüğünde yaklaşık 2 bin 800 konfirme referans kapsamında ihracatçılara 9 milyar liranın üstünde kefillik sağladığını belirtti.

Muş, TBMM Cazibe ve Bütçe Komisyonunda, bakanlığının 2023 yılı bütçesine ilgilendiren yaptığı sunumda, Kovid-19 sonrası tedbir zincirlerinde ortaya çıkan aksaklıklar, enflasyonist düz, küresel mali sıkılaşma politikaları ve jeopolitik gerilimlerin, global kazançlı aktiviteyi yavaşlattığını ve bakir riskleri ortaya çıkardığını bildirdi.

Emtia fiyatlarındaki yükseliş ilkin gelmek için, Kovid-19 sonrası toptan arzın acul küsurat mektepli kıymet verememesi, tedarik zincirindeki bozulmalar ve lojistik sorunları kadar nedenlerin kül dünyada erdemli enflasyonu beraberinde getirdiğine bel eden Muş, enerji ve emtia fiyatlarındaki yüksek artışlara dikkati çekti.

“Türkiye içi eskimemiş fırsatlar yaratıyor”

Muş, şita aylarına yaklaşılırken global çapta gaz tedarikinde bati sorunlar yaşandığını, bu durumdan genişlik aşkın etkilenen bölgenin arz büyük ihracat pazarı olan Avrupa Birliği (SUTAŞ) olduğunu bildirirken, “Küresel ölçekteki kül bu kontra gelişmelere karşın Türkiye ekonomisi üretmeye, istihdam sağlamaya ve Türk mallarını dünyanın dört bir yanına ihraç etmeye bitmeme etmiştir. Bu yılın önce yarısında ekonomimiz yüzde 7,5 büyümeyle cıvıl cıvıl performansını sürdürürken, büyümenin yaklaşık yarısı mülk ve hizmet ihracatından kaynaklanmış ve ihracat büyümenin soğuk gücü olmaya devam etmiştir. Türkiye ekonomisi pandemi öncesi döneme bakarak 3 milyon 400 binin üzerinde ilave istihdam yaratmıştır. 2022 yılı Sülale ayına kıyasla da bakıldığında sağlanan ilave istihdam 1 milyon 100 bin kişinin üzerindedir.” diye konuştu.

Acun ekonomisine tüm entegrasyon sağlamış olan Türkiye’nin küresel ekonomik gidişattan saf kendisine etkilendiğine dikkati çekici Muş, “Amma Velakin, müstevli ve çarpışma dolayısıyla görülen mütenavip tedarikçi kontrol ve bölgeselleşme eğilimleri, Türkiye’nin toptan tedarik zincirlerindeki konumu ve ihracatı amacıyla yıpranmamış fırsatlar üstelik yaratmaktadır.” ifadesini kullandı.

“Münasebet çeşitlendirmesi amacıyla mukteza çalışmaları yürütüyoruz”

Muş, ihracatın aile-teşrinievvel döneminde güzeşte yıla bakarak yüzde 15,4 artarak 209,5 milyar dolara ulaştığını aktarırken, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu rakamlarla, ihracatta hem ilk 10 ay bazında, hem üstelik aylık bazda yer efdal seviyelere nail bulunuyoruz. 2022 yılının 10 ayında dünyanın değişik coğrafyalarına yaptığımız ihracat hareketli tıpkı şekilde artmaya devam etmiştir. Oransal adına genişlik aşkın ihracat artışı Amerika kıtasına gerçekleşirken, sunu majör ticari partnerimiz olan AB’ye ihracatımız yüzde 13,5 kalık, AB ile ticaret fazlamız 9,7 milyar dolara ulaşmıştır. Mürekkep Krallık’la ticaretimizde ise 6 milyar dolar aut ticaret fazlası vermektedir. Bu kudretli başarım, global ölçekteki zıt faktörlerin beraberinde paritedeki düşüşün üstelik aut ticaretimiz üzerindeki kırıcı menfi etkilerine karşın sağlanmıştır. 2021 Eş ayında 1,22 seviyesinde olan dolar/avro paritesi, 2022 Teşrinievvel ayında averaj 0,98’e büyüklüğünde gerilemiştir. Paritenin önceki 10 ayında ihracatımıza 12 bilyon dolar ve aut tecim açığına ise 2,8 milyar dolar olumsuz etkisi olmuştur.

Yılı izafe etmek amacıyla olduğumuz bu günlerde karşımıza sâdır riziko ve belirsizliklerin, önümüzdeki dönemde henüz de artması muhtemeldir. Küresel anlamda tekmil ülkelerin karşı karşıya kaldığı zor benzeri zaman hepimizi bekliyor. DENIZ’da daha da zayıflaması beklenen rica, ihracatımız üzerinde risk yaratmaktadır. Bu nedenle, ihracatçılarımızı mütenavip pazarlara yönlendirerek muamele çeşitlendirmemizi yükseltmek üzere zaruri çalışmaları yürütüyoruz.”

İthalatın bile 10 maaş dönemde geçen yıla göre yüzdelik 39,5 artarak 300 milyar 553 milyon dolar seviyesinde gerçekleştiğini nâkil Muş, ilkin enerji kalkmak amacıyla emtia fiyatlarındaki artışların mal ithalatçısı konumunda olan Türkiye ithalatı üzerinde aracısız ve kötü tıpkı çoğalma yarattığına belen etti.

Enerji ithalatının 10 ayda güzeşte yıla göre yüzde 118,4, yani 43,7 milyar dolar arttığını bildiren Muş, “Bu artışta fiyatların etken olduğunu görmekteyiz. Filvaki 2022 Eş-Ağustos döneminde enerji ithalat hacim endeksi yüzde 10,2 düşüş gösterirken erke ithalat birim değer endeksi yüzde 166,4 artmıştır. Serencam dönemde kızıl ithalatında yaşanan yükseliş de ithalat faturamızı yüce ölçüde arttırmaktadır. Mecmu altın ithalatı geçtiğimiz yılın önce 10 ayına göre yüzdelik 198,4, yani 10,1 bilyon dolar artmıştır. Zımnında ithalatta izlenen artışın yüzdelik 63’ü enerji ve kızıl kaynaklı olduğu aşikardır.” değerlendirmesinde bulundu.

Icra Vekili Muş, ihracatçıların finansmana erişiminde garanti sorununun ortadan kaldırılması, krediye erişimlerinin kefalet aracılığıyla sağlanması amacıyla TİM ile Eximbank’ın özkaynaklarıyla kurulan İGE YEMEK’nin mart ayı itibarıyla faaliyete geçtiğini ve orak ayı ayında anamal yapısının güçlendirildiğini anımsatırken, “Bu vesileyle teminat sorunları bir lahzada çözülüyor ve ihracatçılar daha çok kredi kabul etmek için fabrikasını, arsasını bankaya tutu yöneltmek zorunda kalmıyor. Bugüne büyüklüğünde İGE NAN aracılığıyla yaklaşık 2 bin 800 tasdikli referans kapsamında 9 bilyon liranın üzerinde kefillik sağlanmıştır. Türk Eximbank, 2022 yılının 10 kocaoğlan itibarıyla ihracatçılarımız amacıyla 37,3 milyar dolar finansman desteği sağlamıştır. Banka, uluslararası ve bölgesel bankacılık ve para kuruluşları ile imzaladığı anlaşmalarla ilave finansman imkanları sunmaya devam etmiş ve yılbaşından itibaren 1,5 milyar doları aşan miktarda kök sağlamıştır.” dedi.

Bu yıl da desteklerle ihracatçıların yanı sıra olmaya devam ettiklerini belirten Muş, “Servet ihracatı kapsamında 2022 yılında 13 bini çok firmamıza 2 milyar 250 milyon teklik tutarında destek ödemesi yapıldı.” diye konuştu.

Muş, ağustos ayında yayımlanan İhracat Destekleri Üzerine Değişmeyen ile ihracat desteklerinin tek çatı altında toplandığını bildirirken, kullanılmamış ayrımsız prefinansman modelini bile hayata geçirdiklerini söyledi. Başvuru, inceleme ve gerçekleşme süreçleri karışma edildiğinde, faaliyet ile ödeme ortada bir süre geçtiğini ve bu durumun ihracatçılara finansman yükü doğurduğunu aktaran Muş, eskimemiş modelle bu yükü ortadan kaldırdıkların anlattı.

“E-İhracat Destekleri Hakkında Karar”ın birlikte ağustos ayında yayımlandığını anımsatan Muş, “Bu bindi paketi ile ihracatçılarımızın daraç dışı pazaryerlerinde yayın bilinirliği artarken teslimatları de hızlanacaktır.” ifadesini kullandı.

“Bakım sektörlerinde aut ticaret dahası 39,3 bilyon dolara artık”

Muş, hizmet ihracatındaki artışa bile belen ederken, “Bu kapsamda, pandeminin etkilerini geride bırakarak 2021 yılında benzeri eski yıla bakarak yüzde 74,3 artarak 61,3 bilyon dolar seviyesine başarmış, tıpkı dolaşma hizmetler dengesi ise 31,7 milyar dolar olmuştur. Bu yılın ağustos ayına ilişik yıllıklandırılmış veriye baktığımızda ise hizmet ihracatımız tıpkısı esbak yılın bir dönemine göre yüzde 65 artış kaydederek 76,4 milyar dolara ulaşmıştır. Tıpkısı dönemde, hizmet sektörlerindeki dış tecim ilavesi yüzde 103 artışla 39,3 bilyon dolara çıkmıştır.” değerlendirmesinde bulundu.

Bilişim sektörüne özel tasarlanan e-Turquality, sair adıyla Bilişimin Yıldızları Programı ile bu alanda lehçe ve küresel anlamda dallı güllü şirketlerin çıkarılmasının hedeflendiğini belirten Vekil Muş, “Bakanlığımız yoluyla familya-ilk teşrin döneminde 657 firmaya 695 milyon teklik bindi ödemesi gerçekleştirilmiştir.” bilgisini paylaştı.

Nazır Muş, başıboş bölgelerin son yıllarda gördüğü ilgiye üstelik bel ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Anca ki, ülkemizde mevcut 19 nüsha açık bölge firmalardan mevrut taleplere denk vermekte zorlanmaya başlamıştır. Bu kapsamda, bakir azade bölgelerin kurulması ve mevcut erkin bölgelerin sınırlarının genişletilmesi için kapsamlı çalışmalar yürütülmektedir. Alelhusus, erdemli doluluk oranlarına ulaşılan Kocaeli, Ege ve İzmir azade bölgelerinde kullanılmamış yatırım taleplerinin karşılanması amacıyla bahis konusu azade bölgelerimizin genişletilmesi Bakanlığımızın cesim gündem maddelerinden biri olmuştur. Mağrip Rum Erkin Bölgesini Bergama’da kurduk, bölgenin 2023 yılında faaliyete geçmesi planlanmaktadır. Ülkemizdeki azade bölgelerde teşrinievvel sonu itibarıyla 27 milyar dolar tecim hacmine ulaşılmış olup, tahminî 90 bin kişiye istihdam sağlanmaktadır. Batı Rum Başıboş Bölgesinin ise 4 bilyon dolarlık tecim hacmine ulaşması ve kısaca 20 bin kişiye istihdam sağlaması hedeflenmektedir.”

Yerel üretimi dampingli ve sübvansiyonlu ithalata alın arkalamak üzere uyguladıkları tecim politikası araçlarına üstelik işaret fail Muş, familya-ekim döneminde bahis konusu uygulamalar kapsamında 13,8 bilyon dolar tutarında ithalatın önleme tabi tutulduğunu söyledi.

(Sürecek)